The programme

All times are EET (Athens time).

Print the programme

6 November 2021

11:00 - 11:50: Opening Session - Theodoros Grammatas
11:00 - 11:10
Constantine Skordoulis
Welcome - Department of Primary Education, National and Kapodistrian University of Athens, Greece
Abstract
Speaker Bio

Constantine Skordoulis Abstract

Constantine Skordoulis Bio

Constantine-(Kostas) Skordoulis is Professor of Epistemology and Didactical Methodology of Physics and currently Head of the Postgraduate Studies Program at the Department of Primary Education, National and Kapodistrian University of Athens, Greece, where he teaches Physics and Theory of Scientific Knowledge. He is also External Research Fellow & Supervisor in the Department of Education in the Faculty of Health, Social Care and Education, Anglia Ruskin University, UK and also Coordinator of the Module “History of Science, Epistemology and Didactical Methodology”, in the School of Science and Technology of the Hellenic Open University.

11:10 - 11:20
Georgios Petasis
The VAST Project: Values Across Space and Time
Abstract
Speaker Bio

Georgios Petasis Abstract

Georgios Petasis Bio

Georgios Petasis is a research associate in the Institute of Informatics and Telecommunications at NCSR Demokritos, in Athens, Greece. He holds a PhD in Computer Science from University of Athens on the topic of machine learning for natural language processing. His research interests lie in the areas of natural language processing, knowledge representation and machine learning, including information extraction, ontology learning, linguistic resources, grammatical inference, speech synthesis and natural language processing infrastructures. He is the author of the Ellogon natural language engineering platform. He is a member of the programme committees of several international conferences and he has been involved in more than 15 European and national research projects. He is the coordinator of the European H2020 VAST project.

11:20 - 11:50
Theodoros Grammatas
Keynote Speech
Drama and Theatre in Ancient Greece. A Database And a Spectators’ School
Abstract
Speaker Bio

Theodoros Grammatas Abstract

Drama always consisted of an invaluable “database” for the culture and education of the ancient Greek spectators, who used to watch it as a performance that derived from the already existing literary types and forms (epic and lyric poetry), on which it was based and included up to a certain degree; namely, in Aeschylus, Sophocles and Euripides’ tragedies, as well as in Aristophanes’ comedies, almost all the ideas, the messages, the moral values and the knowledge that constitute what we call “Ancient Greek Thought and Philosophy”, coexist and consist of the values of the ancient Greek culture as a whole. However, they do not represent the accumulation of some valuable material, but the creative conjunction and the composition of qualitative and quantitative data in an astonishing analogy and harmony that expresses the basic principles and virtues of the ancient Greek Thought such as Moderation, Harmony, Symmetry, Equilibrium and the correspondence between form and content. This explains why the ancient Greek drama has been characterized by scholars as the Theatre of Ideas” (Arrowsmith, 1963: 32) and the dramatic poets as “Educators” (Arnott, 1970: 35), since they used the stage in order to critically talk about their world, to promote mostly the ideas and not the heroes’ characters in their plays, thus providing integrated culture and education for their spectators.

Theodoros Grammatas Bio

Professor Emeritus of Theatre Studies at the Department of Primary Education, NKUA, Athens, Greece. He is author of more than twenty books and co-editor another ten on Theatre, Theatre for Young People,  Ancient Greek Drama and Modern Greek Theatre. He has been leader and partner in more than seven European Scientific Projects on theatre and culture.

11:50 - 13:05: Session 1: Αξίες και Αρχαίο Δράμα / Values in/and Ancient Drama, Moderator: Αύρα Σιδηροπούλου / Avra Sidiropoulou
11:50 - 12:05
Vayos Liapis
Community, solidarity, and the ritual lament in Greek tragedy: some questions
Abstract
Speaker Bio

Vayos Liapis Abstract

The ritual lament’s place in tragedy may seem self-evident, but only rarely do we ask ourselves the question why it is specifically Greek tragedy that is so amenable to the dirge, especially in the characteristically tragic form of the kommos, the lament sung alternately by one or more characters and the chorus. Is the antiphonal lament (already attested in the Iliad) particularly suitable to tragedy, and if so why? Which types of choruses are allowed to perform dirges, in which contexts, and to what effect? And how does lamentation, and its descriptions by its performers, help construct dramatic, gender, social and/or ethnic identities in Greek tragedy?

Vayos Liapis Bio

Vayos Liapis is Professor of Ancient Theatre and Its Reception at the Open University of Cyprus. His research interests include Greek literature (esp. tragedy), ancient wisdom literature, interactions between Ancient Greece and the East, and the reception of classical antiquity. Books he has authored or coedited include A Commentary on the Rhesus Attributed to Euripides (Oxford UP, 2012), Greek Tragedy after the Fifth Century (with A. K. Petrides, Cambridge UP, 2018), and Adapting Greek Tragedy (with A. Sidiropoulou, Cambridge UP, 2021).

12:05 - 12:20
Eleni Linaki
Redefining tangible and intangible cultural assets of a place through Greek national drama. “Topos” as a critical point of space, time and memory
Abstract
Speaker Bio

Eleni Linaki Abstract

The beginning of a place begins with its idea, which is gradually shaped into forms. Space, time and memory move through a constant flow, creating culture.  Culture is not a static concept, but is constantly evolving. Each place has a myth, archetypes, customs etc. that compose the whole world. Ancient Greek Drama composes the connection of a place with the logical and spiritual level, and inherits both tangible and intangible heritage. The article attempts to explain the meaning of tangible and intangible heritage through famous Greek National Dramas, such as Mideia, Antigone etc. in order to create a comprehensive narration of speech and myth. Additionally, sheds new light and a new perspective of view by including architectural/urban studies, with the purpose of creating a new cultural identity. Cultural identity is something broader than culture,is the result of a collective historical experience of many sectors and people, creating a “topos”.

Eleni Linaki Bio

Eleni Linaki is an Urban and Regional Planner Engineer. Her Master’s Degree is in “Protection, Preservation and Restoration of Cultural Monuments”. In 2021 she completed her Doctoral thesis entitled “Multi-criteria system for recording and evaluation of tangible and intangible cultural assets of a place, for the management of cultural heritage. The case of Ano Syros “.

12:20 - 12:35
Σίμος Παπαδόπουλος
Το αίτημα για φιλάνθρωπη στάση προς τον ‘άλλο’ στην αρχαία τραγωδία: Πράξη αυτοπραγμάτωσης από τον ελληνικό ανθρωπισμό στο σήμερα
Abstract
Speaker Bio

Σίμος Παπαδόπουλος Abstract

Η παρούσα εργασία επιδιώκει να καταδείξει: α. τη θέση που κατέχει στο αξιακό σύστημα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας το αίτημα για σεβασμό και ανθρωπιστική μεταχείριση απέναντι στον ηττημένο και αδύναμο ‘άλλο’, στο πλαίσιο του ελληνικού ανθρωπισμού και β. τη σημασία διαπαιδαγώγησης των μελών της σύγχρονης κοινωνίας στις αντίστοιχες  κοινωνικές αξίες (σεβασμός προς τον ‘άλλο’, δικαιοσύνη, ανθρωπιστική αντιμετώπιση των τελούντων σε κατάσταση αδυναμίας). Μέσω κειμενικής διερεύνησης επιλεγμένων αποσπασμάτων των αρχαίων τραγωδιών θα αναδειχτεί η χρησιμότητά τους στην εκπαίδευση ανηλίκων / ενηλίκων για την εμπέδωση των ανθρωπιστικών αξιών στην εποχή μας.

Ειδικότερα, με τη χρήση ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου, αρχικά θα εντοπιστούν συναφή με το θέμα αποσπάσματα από τραγωδίες και στη συνέχεια θα απομονωθούν τα σημεία που αφορούν στις σχετικές θεματικές έννοιες, σύμφωνα με κατηγορίες του θέματος, οι οποίες θα διαμορφωθούν στο πλαίσιο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Η εργασία ολοκληρώνεται με το συμπέρασμα, που απηχεί την ανάγκη για ένταξη των αρχαίων τραγωδιών στην παιδευτική εμπειρία της σύγχρονης κοινωνίας και εκπαίδευσης.

Σίμος Παπαδόπουλος Bio

Ο Σίμος Παπαδόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και εμψυχωτής θεάτρου. Το έργο του επικεντρώνεται στη θεατρική και θεατροπαιδαγωγική έρευνα και συγγραφή, με μονογραφίες, δημοσιεύματα σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους, επιστημονικές επιμέλειες βιβλίων, εισηγήσεις σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και εποπτεία στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για τη Θεατρική Αγωγή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Συμμετέχει σε ερευνητικά έργα, μεταπτυχιακά προγράμματα και επιτροπές, στο πλαίσιο των οποίων έχει αναλάβει την οργάνωση ελληνικών και διεθνών συνεδρίων και την έκδοση συλλογικών τόμων. Έχει επιβλέψει διδακτορικές διατριβές και διπλωματικές εργασίες, που αφορούν τη διεπιστημονική σύνδεση της Παιδαγωγικής του Θεάτρου με αντικείμενα από τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες στο ΔΠΘ και σε άλλα πανεπιστήμια. Στην κατεύθυνση αυτή υπηρετεί τη λειτουργική σχέση θεωρίας και πράξης με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΠΤΔΕ, ΔΠΘ «Ετερότητα και Παιδαγωγική του Θεάτρου» και με τις μελέτες του «Με τη Γλώσσα του Θεάτρου» (Κέδρος, 2007), «Παιδαγωγική του Θεάτρου» (2010) και «Θέατρο στην Εκπαίδευση και Αρχαία Ελληνική Σκέψη: Μίμησις τοῦ καλλίστου βίου» (Παπαζήσης, 2021). Η ερευνητική, διδακτική και καλλιτεχνική δράση του αναφέρεται στην παιδαγωγική του θεάτρου, στην ανάλυση του δραματικού κειμένου, στο θέατρο για παιδιά και νέους, στο έργο των Μπρεχτ και Τσέχωφ.

12:35 - 12:50
Αικατερίνη Ψυχή
Οι αξίες της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας μέσα στον χρόνο: Από τον Κύκλωπα του Ευριπίδη στη σύγχρονη ελληνική σκηνή και ζωή
Abstract
Speaker Bio

Αικατερίνη Ψυχή Abstract

Ελευθερία και Δημοκρατία. Δύο έννοιες απόλυτα συνυφασμένες με το αρχαίο ελληνικό δράμα. Κατά πόσο έχουν διαφυλαχτεί ή επαναπροσδιοριστεί οι αξίες αυτές μέσα στον χρόνο, ειδικά στις μέρες μας που η αίσθηση των ορίων έχει διασαλευτεί; Το ερώτημα αυτό θα διερευνήσουμε με αφορμή τον Κύκλωπα του Ευριπίδη. Το σατυρικό δράμα είναι ένα είδος που – λόγω της διττής του φύσης – από μόνο του θέτει κάποιους περιορισμούς στον τρόπο παρουσίασής του. Θα εξετάσουμε πώς μια σύγχρονη παράσταση του Κύκλωπα μπορεί να προβληματίσει το κοινό πάνω στις σημαντικές αυτές έννοιες και κατά πόσο η έμφαση που δίνεται κάθε φορά στην κωμική ή τραγική όψη του έργου μπορεί να επηρεάσει τη μετάδοση αυτών των νοημάτων (θα χρησιμοποιηθούν παραδείγματα από σύγχρονες παραστάσεις). Πόσο μακρινός μας φαντάζει σήμερα ο Κύκλωπας και η «ανθρωποφαγία»; Ένας πρωτόγονος και βίαιος κόσμος απέναντι σε έναν πολιτισμένο κόσμο δικαίου. Μπορούν να συναντηθούν κάπου αυτοί οι δύο κόσμοι;

Αικατερίνη Ψυχή Bio

Η Αικατερίνη Ψυχή είναι απόφοιτος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Ε.Κ.Π.Α. Ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό «Παγκόσμιο Θέατρο. Πράξη και Δραματουργία». Εκπονεί τη διδακτορική διατριβή «Η πρόσληψη του σατυρικού δράματος στο νεοελληνικό θέατρο: Ο “τυπικός” Κύκλωπας και η “άτυπη” Άλκηστις» στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α., με επιβλέπουσα την αναπληρώτρια καθηγήτρια Καίτη Διαμαντάκου. Συνεργάστηκε με το Θέατρο «Κνωσός» (οργάνωση-καταγραφή αρχειακού υλικού, αποτίμηση θεατρικής δραστηριότητας). Εργάζεται ως εκπαιδευτικός Θεατρικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.

12:50 - 13:05
Πατρίτσια Λάζου
Όραση και μνήμη οι αισθητηριακοί άξονες της πολιτισμικής συνείδησης
Abstract
Speaker Bio

Πατρίτσια Λάζου Abstract

Μια  πρόταση μεταγραφής του κειμένου του Αίαντα σε σκηνοθετική πράξη, που εκκινά από την θεατρικότητα της αόρατης γραφής που εμπεριέχεται στα έργα του Γιάννη Κουνέλλη.

Ο χώρος που δημιουργεί η εικαστική εγκατάσταση, μέσα στον οποίο μπορεί να εγκιβωτιστεί ένα κείμενο, μας προσφέρει την εμπειρία  παράλληλης  παρατήρησης  του αυθύπαρκτου έργου τέχνης. Αυτό, ανήκοντας ιστορικά στην πολιτιστική μας κληρονομιά, φιλόξενο τόπο της πολιτισμικής συνείδησης , μας οδηγεί να ανακτήσουμε την ικανότητα να «βλέπουμε» τα κείμενα, καθώς θυμόμαστε την συγγραφική λειτουργικότητα τους που θεμελιώνουν την θεατρική μας μνήμη.

Αποτρέποντας την δια -γενεαλογική ρήξη , που πιθανά επιφέρει μια διασκευή, μέσω της δια -καλλιτεχνικής απόδοσης προσεγγίζουμε το κείμενο, πρωτίστως  με την όραση, που ταυτίζεται με την γνώση και την αλήθεια και η έλλειψη της είναι η συχνότερη αναπηρία που αντιμετωπίζουν οι ήρωες στο αρχαίο δράμα.

Πατρίτσια Λάζου Bio

Η Πατρίτσια Λάζου είναι απόφοιτη της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης , αριστούχος απόφοιτη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Σχολή Καλών Τεχνών Τμήμα θεατρικών Σπουδών , αριστούχος επίσης για το μεταπτυχιακό της στην εικαστική κατεύθυνση με θεματική “Τέχνη και Δημόσιος Χώρος” από το Τμήμα πλαστικών τεχνών και επιστημών της τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Εργάζεται σαν εκπαιδευτικός θεατρολόγος και διδάσκει σύγχρονο χορό , σύνθεση και αυτοσχεδιασμό. Το πεδίο της έρευνας της επικεντρώνεται στην σύνθεση καλλιτεχνικών φαινομένων με ανθρωπολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον.

13:05 - 13:15: Coffee break
13:15 - 14:15: Session 2 - Part 1: Θεωρία - Διασκευή / Theory - Adaptation, Moderator: Βάιος Λιαπής / Vayos Liapis
13:15 - 13:45
Heinz-Uwe Haus
Keynote Speech
Text To Stage: Experiences Directing Ancient Greek Drama
Abstract
Speaker Bio

Heinz-Uwe Haus Abstract

When I met for the first time Karlos Koun we both tried to introduce each other by presenting our views on, for us both, common professional subjects. I remember, that Koun listened to my re-reading (I called it “decoding”) of Brecht, using the experiences I just had with the first Cypriot Brecht production ever, The Caucasian Chalk Circle, and that he described his experiments with popular roots in Ancient Greek theatre traditions. It was then, when I started to explain the functional, the “use value” of Brechtian theatre tools, to underline, that the aesthetic of the THOK production was not the result of a style, but the challenge of traditional local view habits. As Koun was not familiar with the term “use value” (Gebrauchswert), because very few non-dramatic texts of Brecht had been translated into Greek, and an ideological simplification of Brecht’s terminology (“epic theatre”, “alienation”) had a more confusing than theatricality enabling effect, he immediately looked for a connectability to Aristotle. He started to give me a lecture about Logos, Pathos, Ethos, which he called “Artistic Proofs”, a term I found very expressive and precise. Koun, the master of Ancient Greek comedy, laid bare a sociology of character, which was not only relatable to Brecht’s model, but covered basics of theatre making. We agreed that a speech act performed on stage is not predicated on the actor that performs it, but is attributed to a character in a (fictional) world. I could not more agree, that as the whole, this fictional world should be seen as a rhetoric attempt to shatter the rooted values of the contemporary audience.
At that first meeting a few days before Christmas 1975 with Koun in his small office at his Art Theatre in Athens we contemplated about the ability of the director to look out for means of persuasion.
The speech/paper will describe some of my directing experiences with Ancient Greek drama in Greece, the USA and Germany from the collaboration with Aspassia Papathanassiou on „Hecuba“ in Athens at Lycabettus for the „Athens – Cultural Capital“ Festival 1980 until the „Persians“ with the piccolo teatre Bremerhaven 2017.

Heinz-Uwe Haus Bio

Heinz-Uwe Haus is an internationally renowned director and is considered one of the world’s leading authorities on Bertolt Brecht. Since 1979, he has been Professor of Theatre at the University of Delaware, USA. Educated and trained in Germany at the Film Academy Potsdam-Babelsberg, as well as at the Humboldt-Universität in Berlin, he began his long artistic and academic career as Director at the Deutsches Theatre Berlin, and as founding member of the East German Directing Institute and Head of its Directing Department. In addition to his work in Germany, he has directed for the National Theatres of Greece, Cyprus, and Turkey, and worked with companies from Chile, Finland, Italy, South Korea, Canada, and the USA. His literary texts and poetry, as well as his work as painter (partly under his pseudonym Jean Bodin), have only recently been made known to a wider international audience. In 1989/90, Haus was a board member of the East German “Democratic Awakening” party (Demokratischer Aufbruch) and founder and representative of the “Praxis Group” in the USA. In 1992-1993, he worked as Director of the Educational Centre Schloss Wendgraeben of the Konrad-Adenauer-Foundation.

13:45 - 14:00
Avra Sidiropoulou
Cutting the Umbilical Cord: Postdramatic Theatre and the Ethics of Adaptation
Abstract
Speaker Bio

Avra Sidiropoulou Abstract

Tragedy is an ideal platform through which artists and audiences can reflect on the fundamental questions of humanity, society, politics and the self. It is also a genre that allows for experimentation and innovation, positing a variety of representational challenges that relate to the bringing to (contemporary) life elements intrinsic to the ancient form, which are, however, foreign to spectators in the new millennium. Addressing the formal restlessness and cultural anxieties of a century that is already steeped in a multitude of social, economic and cultural crises, postdramatic theatre looks back to the classical tradition for those big questions but challenges the textual solidity of the canon to meet the representational concerns of contemporary performance. Productions such as Dionysos Stadt, Christopher Ruping’s retelling of the Oresteia, or Milo Rau’s Orestes in Mosul revisit Aeschylus’ trilogy in ways that allow the 21st century experience of the political to come to the fore. In so doing, both productions ultimately reveal the complex ethics involved in any act of adapting the classics.

Avra Sidiropoulou Bio

Avra Sidiropoulou is Associate Professor at the M.A. in Theatre Studies Programme at the Open University of Cyprus and Artistic Director of Athens-based Persona Theatre Company. She is the author of: Directions for Directing. Theatre and Method (Routledge 2018) and Authoring Performance: The Director in Contemporary Theatre (Palgrave Macmillan 2011) and co-editor of Adapting Greek Tragedy. Contemporary Contexts for Ancient Texts (Cambridge University Press, 2021). She was a Visiting Researcher at MIT and the Graduate Centre at CUNY, the Freie University, the Universities of Surrey, Leeds and Tokyo (Japan Foundation Fellow). Avra has lectured, directed and conducted theatre workshops in many parts of the globe. Recent directing works include. Bryony Lavery’s Frozen (Skala Theatre 2020); Phaedra I—(text: Sidiropoulou –Tristan Bates Theatre, London 2019); A Doll’s House (Technochoros Ethal 2019). She was nominated for the League of Professional Theatre Women Gilder/Goigney International Award 2020.

14:00 - 14:15
Κατερίνα Αρβανίτη
Η «Προσαρμοστικότητα» του Τραγικού Μύθου και η «Λειτουργία» της Σκηνικής Διασκευής
Abstract
Speaker Bio

Κατερίνα Αρβανίτη Abstract

Η εισήγηση εστιάζει στο χαρακτηριστικό της «προσαρμοστικότητας» του τραγικού μύθου και στη δυνατότητα που παρέχει στους σύγχρονους σκηνοθέτες να αναδείξουν τις διαφορετικές εκδοχές του μέσα από τη διασκευή του σε νέες σκηνικές αναγνώσεις. Το θεωρητικό μέρος πλαισιώνεται από τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα σκηνικών διασκευών ή συνθέσεων: α) Το Common Chorus σε σκηνική σύνθεση του Tony Harrison (1988) ο οποίος χρησιμοποίησε τις μνήμες του καταστροφικού Τρωικού Πολέμου, όπως αποτυπώνονται στις Τρωάδες του Ευριπίδη σε συνδυασμό με τη Λυσιστράτη  του Αριστοφάνη για να καταγγείλει τον Ψυχρό Πόλεμο και τον κίνδυνο της πυρηνικής καταστροφής β) την Κάθοδο (1999) σε σκηνική σύνθεση του Θεόδωρου Τερζόπουλου βασισμένη στον Ηρακλή Μαινόμενο του Ευριπίδη και τις Τραχίνιες του Σοφοκλή και γ) τον Αία ή τρέλα (2004) σε σκηνική διασκευή του Θεόδωρου Τερζόπουλου βασισμένη  στον Αίαντα  του Σοφοκλή.

Κατερίνα Αρβανίτη Bio

Η Κατερίνα Αρβανίτη είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Σπούδασε στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κλασική Φιλολογία και στη Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (University College), στο Πανεπιστήμιο του Reading και στο Πανεπιστήμιο του Kent, από το οποίο και έλαβε τον τίτλο της διδάκτορος στις Θεατρικές Σπουδές. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις σύγχρονες σκηνικές προσεγγίσεις του αρχαίου ελληνικού δράματος στους νεότερους χρόνους.

14:15 - 14:45: Lunch break
14:45 - 16:00: Session 2 - Part 2: Θεωρία - Διασκευή / Theory - Adaptation, Moderator: Σάββας Πατσαλίδης / Savas Patsalidis
14:45 - 15:15
Michael Walton
Keynote Speech
A Sense of Theatre: the theatre historian’s perspective
Abstract
Speaker Bio

Michael Walton Abstract

Now that we have entered an age where respect for the plays of classical Greece has been reduced to treating them as an excuse for showing how much cleverer are ‘versions’ by contemporary adaptor/dramatists than those of their long-dead forebears; and I have entered an age where respect for those architects and pioneers of their new genre of theatre two and a half thousand years ago has itself an aura of the antiquated, I wish here to revisit the case for a theatrical understanding of the 46 surviving plays being different from a dramatic one, and which should take priority over any theoretical  or literary approach.

My central theme in this paper is to challenge the majority view of those who write, or invoke classical drama, with only, I would maintain, a two-dimensional view of a three-dimensional art form.

Michael Walton Bio

Emeritus Professor of Drama at the University of Hull in Yorkshire, J. Michael Walton is a theatre historian, practitioner and translator, more than 20 of whose translations from ancient Greek have been performed and/or published, as well as monographs and editions, two of which have been translated into Greek. [He first directed a Greek tragedy in 1963, Oedipus at Colonus in the ruins of St Andrews castle.]

www.jmichaelwalton.com

15:15 - 15:30
Τιτίκα Δημητρούλια
Μεταγραφές του λόγου και του μύθου του αρχαίου δράματος
Abstract
Speaker Bio

Τιτίκα Δημητρούλια Abstract

Στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι να διερευνήσει τις σύγχρονες μεταγραφές του λόγου και του μύθου του αρχαίου δράματος, στο πλαίσιο της διαχρονικής πρόσληψης και ανασημασιοδότησής του. Ορίζοντας καταρχάς τη μετάφραση ως μεταγραφή (Lefevere 1992), θα εξετάσουμε το συνεχές της καθαυτό μετάφρασης και της διασκευής με μελέτη περίπτωσης την κατά Χειμωνά μετάφραση της Μήδειας του Ευριπίδη (1990) και αναφορά στην παράσταση της Μήδειας του Ευριπίδη από τους φοιτητές του Τμήματος Παραστατικών Τεχνών του πανεπιστημίου Elon στη διάρκεια της πανδημίας, η οποία παρουσιάστηκε κινηματογραφημένη και όπου η Μήδεια ενσωματώνεται σε τηλεοπτική εκπομπή και ο χορός είναι δημοσιογράφοι και παρουσιαστές (2021). Θεωρώντας ότι η εν λόγω παράσταση εντάσσεται οριακά στη μεσουργία (mediaturgy, Marranca 2009), υπό την έννοια και μόνο ότι μεταφέρει θεματικές των μέσων αλλά και στρατηγικές πρόσληψης προερχόμενες από άλλα μέσα (Helbo 2014, 928), θα εξετάσουμε στη συνέχεια τη διασημειωτική μεταγραφή όχι πλέον του λογοτεχνικού κειμένου αλλά του λογοτεχνικού μύθου της Μήδειας στο έργο Medea Project_1 της κολλεκτίβας Medea Electronique, το οποίο εντάσσεται πλήρως στη σύγχρονη μεταδραματική μεσουργία, στα έργα δηλαδή που ενσωματώνουν λειτουργικά τα νέα μέσα στη θεατρική πράξη (Marranca 2010, 16).

Με βάση τα συγκεκριμένα έργα, θα συζητήσουμε το συνεχές της μετάφρασης-μεταγραφής, νοούμενης ενδογλωσσικά, διαγλωσσικά και διασημειωτικά (Jakobson 1959/2000), με αναφορά στους τρόπους (Genette 1982) και στις στοχεύσεις της (Lefevere 1992), όπως και στην κατά Gentzler διεύρυνσή της στις «μεθοριακές περιπτώσεις όπως ο ‘μετασχηματισμός’ και η ‘αναδημιουργία’, καθώς (και) στην περίπτωση του αρχαίου δράματος μοιάζει να επιβεβαιώνεται πλήρως η θέση του ότι «τα περιθώρια μπορεί να είναι ευρύτερα από το κέντρο» και «τα έργα που εμπίπτουν στις εξαιρέσεις να είναι πολύ περισσότερα από εκείνα που εμπίπτουν στη νόρμα» (2016, 12-13).

Τιτίκα Δημητρούλια Bio

H Τιτίκα Δημητρούλια γεννήθηκε στο Βόλο και σπούδασε κλασική, νεοελληνική, γαλλική φιλολογία, μετάφραση και νέες τεχνολογίες στην Αθήνα (ΕΚΠΑ, Πάντειο) και στο Παρίσι (Sorbonne-Paris IV). Είναι Καθηγήτρια Θεωρίας και Πράξης της Μετάφρασης στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, μεταφράστρια και κριτικός λογοτεχνίας.

15:30 - 15:45
Αλεξία Παπακώστα
Παραστασιακοί κώδικες στην πρόσληψη των αξιών της Αριστοφανικής κωμωδίας από κοινό ανηλίκων θεατών
Abstract
Speaker Bio

Αλεξία Παπακώστα Abstract

Οι διασκευές των Αριστοφανικών κωμωδιών, στη σκηνική τους απόδοση, προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις και τις ιδιαιτερότητες του είδους αλλά και στα ενδιαφέροντα και στις προσλαμβάνουσες του σύγχρονου ανήλικου κοινού, μπορούν να αποτελέσουν «ιδανικό όχημα» διαχρονικών αξιών και ιδεών του αρχαιοελληνικού πνεύματος.  Η εργασία μας θα προσπαθήσει να διερευνήσει πώς η εικονοποίηση του Αριστοφανικού Λόγου, με τη συμβολή των θεατρικών κωδίκων, μπορεί να ενισχύσει τη σύνθετη θεατρική επικοινωνία και να μεταφέρει ισχυρά σκηνικά μηνύματα αναδεικνύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του δραματικού  πλαισίου και του αξιακού και εννοιολογικού φορτίου  των συγκεκριμένων έργων.  Θα εξετάσουμε πώς ο τρόπος  που διαρθρώνεται η σκηνική εικόνα -ως πλέγμα πλήθους επικοινωνιακών  συστημάτων  και ως κόμβος καταστάσεων, στάσεων και συμπεριφορών βιωματικά μορφοποιημένων, επηρεάζει δυναμικά την πρόσληψη του παραστασιακού εγχειρήματος από τη συνείδηση   του ανήλικου θεατή και κατ΄ επέκταση τη μνημονική του αποτύπωση. Πιο συγκεκριμένα, θα ελεγχθεί πώς  η αισθητική και καλλιτεχνική πλαισίωση της σκηνικής εικόνας- στη δυσδιάστατη (σκηνογραφία) και τρισδιάστατη (ντεκόρ) έκφανσή της- το γενικότερο εικαστικό πλαίσιο (ενδύματα, σκηνικοί μηχανισμοί, σκηνικά αντικείμενα κ.ά.), ο ηχητικός κώδικας, οι φωτισμοί και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να ευνοήσουν  την απρόσκοπτη πρόσληψη των σκηνικά εκπορευόμενων μηνυμάτων από το ανήλικο κοινό και να αναδείξουν τις αριστοφανικές κωμωδίες  ως  φορείς εννοιών και αξιών αναλλοίωτων στο χρόνο και  εξαιρετικά πολύτιμων για την παιδεία των μελλοντικών ενεργών και παγκόσμιων πολιτών.

Αλεξία Παπακώστα Bio

H Αλεξία Παπακώστα  από το 2019 αποτελεί μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ) του ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ. Έχει συνολικά 28 έτη υπηρεσίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και κατείχε για δεκαετία  θέση Υπευθύνου Πολιτιστικών Θεμάτων. Υπήρξε εισηγήτρια σε Προγράμματα Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Νεοδιόριστων Εκπαιδευτικών και Εκπαιδευτικών ειδικοτήτων (Θεατρολόγων- Ηθοποιών) καθώς και σε Προγράμματα Θεατρικής Παιδείας σε   Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Συμμετείχε σε διεθνή  Συνέδρια Λογοτεχνίας και Θεάτρου, εργασίες της έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά, υπήρξε συνεργάτης σε Ευρωπαϊκά Ερευνητικά Προγράμματα και Προγράμματα του Ε.Κ.Π.Α.  και μέλος Επιστημονικής Επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας αξιολόγησης  Εκπαιδευτικών Έργων.   Ως υπότροφος του Ι,Κ.Υ. εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα «Κώδικες επικοινωνίας στο Θέατρο για κοινό ανηλίκων θεατών» και με Υποτροφία της Πράξης «Υποστήριξης Νέων Ερευνητών» συμμετείχε πρόσφατα σε Ερευνητικό  Πρόγραμμα με θέμα τη «Θεατρική μνήμη μαθητών Ε΄ Δημοτικού». Την τρέχουσα περίοδο συνεργάζεται με το Ι.Ε.Π. ως εκπονήτρια στην «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών», στη  δημιουργία «Εκπαιδευτικού Υλικού» και στην «Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών» στο αντικείμενο της Θεατρικής Αγωγής.

15:45 - 16:00
Γεώργιος Σαμπατακάκης
Αυτή είναι η Ελλάδα! Πιστέψτε με! Οι άντρες ερωτεύονται άντρες! Αναδιεκδικώντας την τραγωδία μέσα σε έναν υπέροχο ετεροκανονικό κόσμο
Abstract
Speaker Bio

Γεώργιος Σαμπατακάκης Abstract

Αυτό που ειρωνικώς κατέστησε την αρχαιοελληνική τραγωδία «διαχρονική και επίκαιρη» δεν ήταν μόνο η μετασχηματιστικότητά της, αλλά κυρίως η επιθυμία σκηνοθετών και δραματουργών να την αναδιεκδικούν και να την αποσχηματίζουν, προσαρμόζοντάς την σε νέα ηθικά και πολιτισμικά δεδομένα. Κάθε διασκευή εξάλλου είναι μια αντιμετάθεση και μια δημιουργική διαδικασία που περιλαμβάνει την επεξεργασία και την επανερμηνεία του παλαιού υλικού[1] μερικές φορές έως και τα όρια της παραμόρφωσης και της αντιστροφής της πρωτότυπης οπτικής. Ο πρόσφατος τόμος Reclaiming Greek Drama for Diverse Audiences: An Anthology of Adaptations and Interviews (Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge, 2021) που επιμελήθηκε η Melinda Powers, είναι μια πολύτιμη πηγή παραδειγμάτων τα οποία διευρύνουν τις αντιλήψεις μας για τη διαχρονική διασκευαστική αξία του αρχαίου δράματος (με έμφαση σε μεταφεμινιστικές, κουήρ και ακτιβιστικές προσεγγίσεις). Η παρούσα εισήγηση σκοπεύει να επισκεφτεί αυτές τις κατευθύνσεις και να προτείνει μια τυπολογία διάφωνων προς την κυρίαρχη κουλτούρα προσεγγίσεων. Και επανεφευρίσκοντας τρανς Κασσάνδρες, ομοφυλόφιλους Ιππόλυτους, disco Μήδειες και HIV Χορούς, ο 21ος αιώνας ξαναφαντάζεται την τραγωδία, ριζοσπαστικοποιώντας εκ νέου τους τρόπους του (μετα)μοντερνισμού και μετατοπίζοντας το αρχαίο δράμα σε άλλους πολιτισμικούς και υποπολιτισμικούς «τόπους» με μια επιθυμία απαγκίστρωσης από κάθε είδους ηθικές κανονικότητες.

[1] Linda Hutcheon, A Theory of Adaptation, Νέα Υόρκη και Λονδίνο: Routledge, 2006, 7-8.

Γεώργιος Σαμπατακάκης Bio

Ο Γιώργος Σαμπατακάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Θεατρολογίας (Παράσταση και Δράμα). Αποφοίτησε με “Άριστα” από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Αθηνών, ειδικεύτηκε στην αρχαιοελληνική τραγωδία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (M.Phil.) με υποτροφία του ιδίου Πανεπιστημίου και απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στις Θεατρικές Σπουδές από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Ασχολείται με την Ιστορία και τη Θεωρία του Θεάτρου, τη Θεωρία της Σκηνοθεσίας και της Κριτικής, την Πρόσληψη του Αρχαίου Δράματος και προσφάτως έστρεψε το ενδιαφέρον του στην Queer Θεωρία. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει διατελέσει μέλος των κρατικών επιτροπών θεατρικών επιχορηγήσεων.

16:00 - 16:15: Coffee break
16:15 - 17:30: Session 3 - Room 1: Αρχαία Κείμενα / Ancient Texts, Moderator: Καίτη Διαμαντάκου / Kaiti Diamantakou
16:15 - 16:30
Μαρία Γεωργούση
Οι νέες σοφιστικές αξίες, όπως αναδύονται στην κωμωδία του Αριστοφάνη
Abstract
Speaker Bio

Μαρία Γεωργούση Abstract

Ο Αριστοφάνης αποτελεί τον μοναδικό από τους μεγάλους δραματουργούς της κλασσικής περιόδου, που έζησε τις ωριμότερες, σε σχέση με τις πρώιμες αναζητήσεις τους, στιγμές των σοφιστικών συζητήσεων. Είναι εύλογο, επομένως, οι τελευταίες από τις κωμωδίες του να αντανακλούν τους καρπούς της σοφιστικής σκέψης, που εκφράστηκαν κυρίως μέσω της ανάδειξης των νέων αξιών οι οποίες ορθώθηκαν στην θέση εκείνων που είχα πια διασαλευτεί Στις τρεις τελευταίες κωμωδίες του, στους Βατράχους, στις Ἐκκλησιάζουσες και στον Πλοῦτο είναι ανιχνεύσιμα τα στοιχεία που μαρτυρούν ότι μία σημαντική φάση της αθηναϊκής ποίησης είχε φτάσει στο τέλος της, αλλά και αυτά που αποδεικνύουν την ριζική μεταβολή, την οποία γνώρισε το λογοτεχνικό είδος της κωμωδίας μετά το τετρακόσια τέσσερα προ Χριστού, όταν είχε πλέον επηρεαστεί από τις νέες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που προέκυψαν μετά το τέλος της αθηναϊκής ηγεμονίας.

Μαρία Γεωργούση Bio

Η Μαρία Δ. Γεωργούση είναι διδάσκουσα στο Μεταπτυχιακό του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, όπου διδάσκει το σεμινάριο με τίτλο  ‘’Αρχαίο Ελληνικό Δράμα: από την Ερμηνευτική στην Παραστασιολογία’’. Είναι διδάκτωρ κλασσικής φιλολογίας και μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει διδάξει σε μεταπτυχιακά σεμινάρια ηθικής φιλοσοφίας και αρχαίας ελληνικής φιλολογίας του ίδιου πανεπιστημίου και έχει εικοσιπενταετή εμπειρία ως φιλόλογος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα ειδικά ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στην αρχαία κωμωδία και τραγωδία και στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, με έμφαση στη σοφιστική κίνηση του πέμπτου αιώνα π.Χ. Έχει δημοσιεύσει πέντε επιστημονικές μονογραφίες και αρκετά άρθρα σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά.

16:30 - 16:45
Ανδρέας Μαρκαντωνάτος
Ικέτιδες του Ευριπίδη. Πολιτική και Θρησκεία στην Αθήνα και στην Ελευσίνα
Abstract
Speaker Bio

Ανδρέας Μαρκαντωνάτος Abstract

Στο πλαίσιο της παρούσας ανακοίνωσης θα επιχειρήσω να τεκμηριώσω την άποψη ότι μέσα από δηλωτικές αναφορές στη μεταθανάτια ολβιότητα των μεμυημένων το ελευσίνιο σκηνικό στην ευριπίδεια τραγωδία Ικέτιδες προσδίδει περαιτέρω έμφαση στο προτακτικό μοτίβο του έργου, το σχετικό με την άφθιτη δόξα του ήρωα που περιβάλλει αδιαλείπτως τους πεσόντες στους πολέμους.  Ειδικότερα, η αδιάπτωτη συνεκφορά του πασίγνωστου μύθου των Επτά επί Θήβας με τις μυστικιστικές ιστορίες της Δήμητρας και της Περσεφόνης παροτρύνουν τους θεατές να αναστοχαστούν θεμελιώδεις αξίες και καταστατικά προτάγματα της αθηναϊκής δημοκρατίας.  Η ερμηνευτική ανάλυση ιδιαίτερα της αγγελικής ρήσης καταδεικνύει ότι και στις δύο εξαιρετικές περιπτώσεις, ήτοι των πεσόντων στη μάχη και των μεμυημένων στα Ελευσίνια Μυστήρια, η σφοδρότητα της απειλής του επικείμενου θανάτου αμβλύνεται σε σημαντικό βαθμό επ’ ωφελεία της αθηναϊκής πόλης.

Ανδρέας Μαρκαντωνάτος Bio

Ο Ανδρέας Γ. Μαρκαντωνάτος είναι Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Διευθυντής του Εργαστηρίου Αρχαίας Ρητορικής και Δραματικής Τέχνης.  Είναι συγγραφέας αρκετών επιστημονικών μονογραφιών.  Επίσης, έχει εκπονήσει πληθώρα ερευνητικών εργασιών (άνω των 100) και έχει (συν-)επιμεληθεί πολυάριθμους συλλογικούς τόμους και πρακτικά διεθνών συνεδρίων (άνω των 20) σχετικά με την αρχαία ελληνική γραμματεία και ειδικότερα με το αττικό δράμα.

 

 

16:45 - 17:00
Κωνσταντίνος Σκορδούλης & Γιάννα Κατσιαμπούρα
Προμηθέας Δεσμώτης: Η γνώση ως ύβρις(;). Η χειραφέτηση.
Abstract
Speaker Bio

Κωνσταντίνος Σκορδούλης & Γιάννα Κατσιαμπούρα Abstract

Στο δράμα “Προμηθέας Δεσμώτης” ο Αισχύλος παρουσιάζει με ρεαλισμό το μαρτύριο του Προμηθέα, που αλυσοδεμένος στον Καύκασο υπόκειται σε καθημερινό βασανισμό με εντολή του Δία. Η τιμωρία του επιβλήθηκε από τη θεϊκή εξουσία γιατί, αν και αθάνατος ο ίδιος, παρέβη τη θεία εντολή και πρόσφερε στον άνθρωπο τη γνώση της φωτιάς, άρα με όρους νεωτερικότητας τη δυνατότητα μέσω της  τεχνολογίας να τιθασεύσει τη φύση και  να ελέγχει τις επιπτώσεις της δύναμής της.

Το ζήτημα που θέτει ο Αισχύλος στο συγκεκριμένο δράμα και ο μύθος που πραγματεύεται έχει και σήμερα ιδιαίτερο ενδιαφέρον με δύο θεάσεις: αφ’ ενός την παράδοση που εγκαινιάζει και τις απολήξεις της και αφ’ ετέρου  τις νεωτερικές αντιλήψεις για τη θεώρηση της γνώσης ως δύναμης συνδεδεμένη με την χειραφέτηση του ανθρώπου αλλά και το αν η υπέρβαση του κανονιστικού πλαισίου συνιστά ανθρώπινο καθήκον ή/και ύβρι.

Στην εργασία που παρουσιάζουμε οι παραπάνω αντινομίες που αναφύονται στο πλαίσιο της νεωτερικής θεώρησης της γνώσης καταβάλλεται προσπάθεια να αρθούν μέσω της θεώρησης της γνώσης ως διαδικασία κοινωνικής πρακτικής όπου η έννοια της πρακτικής ιδωμένη μέσα από το αριστοτελικό και χεγκελιανό έργο υποδηλώνει μια διαδικασία μετασχηματισμού με στόχο τη χειραφέτηση.

Στην εργασία μας η κριτική των αντιλήψεων της νεωτερικότητας για τη γνώση συμβαδίζει με μια αντίστοιχη κριτική της «μεταμοντέρνας κατάστασης» υποδεικνύοντας τον «γνωσιακό χάρτη» του F. Jameson ως προϋπόθεση για την συγκρότηση του ενεργού υποκειμένου της γνώσης.

Κωνσταντίνος Σκορδούλης & Γιάννα Κατσιαμπούρα Bio

Constantine-(Kostas) Skordoulis is Professor of Epistemology and Didactical Methodology of Physics and currently Head of the Postgraduate Studies Program at the Department of Primary Education, National and Kapodistrian University of Athens, Greece, where he teaches Physics and Theory of Scientific Knowledge. He is also External Research Fellow & Supervisor in the Department of Education in the Faculty of Health, Social Care and Education, Anglia Ruskin University, UK and also Coordinator of the Module “History of Science, Epistemology and Didactical Methodology”, in the School of Science and Technology of the Hellenic Open University.

Η Γιάννα Κατσιαμπούρα διδάσκει Ιστορία των Επιστημών στο ΠΤΔΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ηθική της Επιστήμης στο ΠΤΔΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είναι μέλος ΣΕΠ στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει επίσης διδάξει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ενώ έχει εργαστεί ως ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Τα ιδιαίτερα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις κριτικές και πολιτιστικές σπουδές της επιστήμης και της επιστημονικής γνώσης με εκπαιδευτικό προσανατολισμό. Εργασίες της έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή και Ελληνικά επιστημονικά περιοδικά ενώ έχει επιμεληθεί μία σειρά συλλογικούς τόμους με αντίστοιχη θεματολογία. Είναι Assistant Editor του περιοδικού Almagest, Μέλλος της Συντακτικής Επιτροπής του Journal of Education Policy Studies, Αντεπιστέλλον Μέλος της International Academy of the History of Science.

17:00 - 17:15
Alistair Martin
Heterotopia: Functions of Ancient Greek Theatre in the Oresteia
Abstract
Speaker Bio

Alistair Martin Abstract

To the ancient Athenians theatre was essential education for citizens to participate in their newly-minted democracy, and was connected to healing mind, body and soul. Yet what prompted Aeschylus to recast the traditional story of Agamemnon’s return to Argos in the Oresteia? Was there a contemporary message he sought to convey to the audience in 458 B.C.?  In order to answer this question, we need to examine ancient theatre’s function in ancient Athens. The Oresteia functioned as a heterotopia to heal the collective trauma brought on by war. The proximity of the ancient theatres to the Asklepia strongly suggests that theatre had an important role to play in healing. The theatre experience was essential to bringing divisive factions together in order to make Athenian democracy work. I believe that theatre can function in a similar way today to heal the polarization that is a symptom of our contemporary collective trauma.

Alistair Martin Bio

Alistair Martin, Ph.D., is an actor and director who has taught at NYU and Goldsmiths College. He has been invited to give theatre workshops internationally. In 2019 he delivered a version of this paper at The Papanikos Foundation in Sardinia. His new book, Quantum Theatre, will be available this fall.

17:15 - 17:30
Αλέξανδρος-Σταμάτης Αντωνίου, Ειρήνη Παλιβάκου & Όλγα Κόφα
Διερευνώντας τη διάγνωση Διπολικής Διαταραχής σε κεντρικά πρόσωπα αρχαιοελληνικών τραγωδιών
Abstract
Speaker Bio

Αλέξανδρος-Σταμάτης Αντωνίου, Ειρήνη Παλιβάκου & Όλγα Κόφα Abstract

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στο να αναδείξει την εκδήλωση ψυχοπαθολογικών συμπεριφορών σε κεντρικά πρόσωπα γνωστών τραγωδιών της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Ήδη, από τα ομηρικά έπη και εν συνεχεία στους κλασικούς χρόνους, οι ψυχικές διαταραχές παρουσιάζονται ως συνέπεια της επιρροής εξωτερικών δυνάμεων οι οποίες παρεμβαίνουν παντοειδώς στην ανθρώπινη υπόσταση με σκοπό τον  έλεγχο της λογικής, της σκέψης και της συμπεριφοράς του εκάστοτε προσώπου οδηγώντας το, κατ’ αυτόν τον τρόπο, σε «άλογες» ή/και εγκληματικές ενέργειες έναντι του ίδιου του εαυτού του αλλά και των οικείων του. Ειδικότερα, στα κείμενα των κλασικών τραγωδιών αναφέρεται ότι οι συμπεριφορές αυτές προέκυψαν ως αποτέλεσμα θεϊκής παρέμβασης από κάποιο «δαιμόνιο» που καθοδηγεί τον ήρωα και ενίοτε υπολαμβάνονταν ως εκδηλώσεις ορισμένης ψυχικής νόσου. Επί παραδείγματι, συνδηλώσεις όπως «μανία», «μένος», «οίστρος» και «λύσσα» αναφέρονταν όχι σπάνια από τους τραγικούς συγγραφείς, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι είχαν επίγνωση της ύπαρξης των ψυχικών διαταραχών. Χαρακτηριστικά, ήρωές τους όπως η Μήδεια και ο Οιδίποδας φαίνεται να υπέστησαν μανιακό επεισόδιο εμφανίζοντας μάλιστα συμπτωματολογία η οποία συνάδει σε σημαντικό βαθμό με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα τα σχετιζόμενα ειδικώς με συγκεκριμένη μορφή των διαταραχών διάθεσης,  τη διπολική διαταραχή.

Αλέξανδρος-Σταμάτης Αντωνίου, Ειρήνη Παλιβάκου & Όλγα Κόφα Bio

Ο Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχολογίας ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ με προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές σε Ψυχολογία, Φιλοσοφία, Παιδαγωγικά και Μάνατζμεντ στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο του Manchester/Μ. Βρετανία και το ΕΚΠΑ. Έχει δημοσιεύσει σημαντικό αριθμό εργασιών σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και έχει εκδώσει 5 βιβλία.

Η Ειρήνη Παλιβάκου είναι εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΠΜΣ «Ειδική Αγωγή». Έχει πραγματοποιήσει προπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (κατεύθυνση Ψυχολογίας) του ΕΚΠΑ. Έχει πραγματοποιήσει ανακοινώσεις σε συνέδρια και συμμετέχει ως εκπαιδεύτρια σε επιμορφωτικά προγράμματα του ΚΕΔΙΒΙΜ-ΕΚΠΑ.

Η Όλγα Κόφα είναι εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Υπ. Διδάκτωρ ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ. Έχει πραγματοποιήσει προπτυχιακές σπουδές στο ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ και μεταπτυχιακές στον τομέα της Ειδικής Αγωγής και Ψυχολογίας του ιδίου Τμήματος. Έχει πραγματοποιήσει ανακοινώσεις σε συνέδρια και έχει λάβει υποτροφίες από: ΕΚΠΑ, Ι.Κ.Υ. και ΥΠΕΘ. Συμμετέχει ως εκπαιδεύτρια σε επιμορφωτικά προγράμματα του ΚΕΔΙΒΙΜ-ΕΚΠΑ.

16:15 - 17:30: Session 3 - Room 2: Αρχαία Κείμενα / Ancient Texts, Moderator: Κωνσταντίνα Ζηροπούλου / Konstantina Ziropoulou
16:15 - 16:30
Βάιος Βαιόπουλος
Γυναικείες μορφές της αττικής τραγωδίας σε ρωμαϊκό σκηνικό: οι Ηρωίδες του Οβίδιου
Abstract
Speaker Bio

Βάιος Βαιόπουλος Abstract

Στη συλλογή Epistulae Heroidum ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος εμφανίζει γνωστές περσόνες του έπους και της τραγωδίας ως ερωτευμένες γυναίκες που απευθύνουν ελεγειακές επιστολές προς τους συζύγους ή τους αγαπημένους τους, που υποτίθεται ότι τις έχουν εγκαταλείψει. Η ανακοίνωση δίνει παραδείγματα των μετασχηματισμών  που έχει υποστεί το τραγικό υλικό στο πλαίσιο της αξιοποίησής τους από τον Οβίδιο, που με τη συλλογή του αυτή εισάγει ένα νέο (υπο)είδος. Κυρίως εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιείται το τραγικό διακείμενο αλλά επιπλέον σημειώνονται και οι μετατοπίσεις που πραγματοποιούνται στο πεδίο του κώδικα αξιών.

Βάιος Βαιόπουλος Bio

Καθηγητής Λατινικής γλώσσας και γραμματείας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Editor του περιοδικού Mediterranean Chronicle, Assistant Director της Mediterranean Studies Association. Bιβλία: F.C.H.L. Pouqueville, Η Πανώλη τύπου Orientalis (Αθήνα 2005, εκδ. Παπαζήση, συνεργασία με τον καθ. Δημ. Ανωγιάτη)· The New Ways of History, Developments in Historiography, (Επιμέλεια σε συνεργασία με τους Νίκο Καραπιδάκη, Τζελίνα Χαρλαύτη, Κωνσταντίνο Σμπόνια), London-New York (I.B.Tauris Publishers) 2010· Οβίδιος, Ηρωίδες (1-15), συνεργασία με τους Ανδρέα και Χαρίλαο Μιχαλόπουλο, Αθήνα (Gutenberg) 2021· Οβίδιος, Ηρωίδες 18-19 (Λέανδρος–Ηρώ), Αθήνα (Εστία) 2019·  Latin in Byzantium III: Post-Byzantine Latinitas, Latin in Post-Byzantine Scholarship (15th -19th Centuries), επιμέλεια σε συνεργασία με τους Ι. Ντεληγιάννη και Β. Παππά, Turnhout (Brepols) 2020.

16:30 - 16:45
Έρη Γεωργακάκη
Ο σκεπτικός αδικεί τον ποιητήν»; “Ο Ευριπίδης κατά διαφόρους σχέσεις εξεταζόμενος”
Abstract
Speaker Bio

Έρη Γεωργακάκη Abstract

Η ανακοίνωση εστιάζει στις παραμέτρους που συνέβαλαν στην πρόσληψη του Ευριπίδη στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα, με σκοπό να χαρτογραφηθεί η διαδικασία πρόσληψης του τραγικού ποιητή ως μέρους της γενικότερης προσληπτικής διαδικασίας του αρχαίου δράματος κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς, και πώς αυτή η διαδικασία λειτούργησε για την επικράτηση των απόψεων για την ποιητική αξία του Ευριπίδη.  Η δεξίωση του Ευριπίδη μέσα από τις μεταφράσεις, τις εκδόσεις, τις θεατρικές παραστάσεις, τα κείμενα και τα δημοσιεύματα σε περιοδικά και στον Τύπο, αλλά και ως αντικειμένου διδασκαλίας στην εκπαίδευση, πραγματοποιήθηκε βαθμηδόν από τις πρώτες δεκαετίες του δέκατου ένατου αιώνα. Μέσα από την περιδιάβαση στην προσληπτική διαδικασία του ηγέτη της ρομαντικής σχολής Ευριπίδη, παρακολουθούμε τη σκιαγράφηση του πορτρέτου του ποιητή με χαρακτηριστικά που τον ακολουθούν ως σήμερα. Ανιχνεύεται η διαχρονικότητα της προσληπτικής υπερ-αξίας μέσω της διακειμενικότητας, καθώς οι απόψεις για τον Ευριπίδη που εμφανίστηκαν στην ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα φαίνεται πως έχουν φθάσει έως τον 21ο, κάποιες παραμένοντας ακλόνητα ισχυρές ενώ άλλες έχοντας διασκεδαστεί μέσα από κείμενα του 20ού, διατηρώντας ωστόσο την αρχική τους επίδραση ως προς τη φήμη του αρχαίου τραγικού.

Έρη Γεωργακάκη Bio

Διδάκτορας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πρόσληψη του Ευριπίδη στην Ελλάδα. Υπότροφος του Ι.Κ.Υ., συμμετέχει σε επιστημονικά συνέδρια για το αρχαίο δράμα (Ελλάδα, Οξφόρδη) ενώ κείμενά της έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και έντυπα θεατρολογικού ενδιαφέροντος. Επιμελείται καλλιτεχνικά το Διεθνές Φεστιβάλ Πέτρας του Δήμου Πετρούπολης.

16:45 - 17:00
Χαριτίνη Σπανού
Φιλοκτήτης, το αιώνιο - τραγικό σύμβολο του αποκλεισμού / εγκλεισμού και της αναζήτησης διεξόδου
Abstract
Speaker Bio

Χαριτίνη Σπανού Abstract

Ο καιρός της πανδημίας χαρακτηρίζεται από το συναίσθημα της απομόνωσης και της μοναξιάς. Έτσι, ο άνθρωπος που βρίσκεται σε εγκλεισμό βιώνει τη θλίψη, τον φόβο και την απογοήτευση.

Στο έργο «Φιλοκτήτης», κατά παρόμοιο τρόπο, ο Σοφοκλής παρουσιάζει τον τραγικό αυτόν ήρωα αποκλεισμένο, άρρωστο και εγκαταλειμμένο στο νησί της Λήμνου για δέκα χρόνια. Ζει μόνος του εκεί, βυθισμένος στη μοναξιά και τον φόβο.

Βάσει της προφητείας του Έλενου η εκπόρθηση της Τροίας θα επιτευχθεί μόνο με την παρουσία του Φιλοκτήτη με τα όπλα του. Έτσι, παρά την απελπιστική κατάσταση του ήρωά μας, θα κληθεί με τη βία να μεταφερθεί στην Τροία.

Επομένως, ο τραγικός ήρωας «Φιλοκτήτης» παραλληλίζεται με τον σύγχρονο άνθρωπο, με την έννοια της υπέρβασης των προσωπικών ορίων του εμπλεκόμενος σε μια πρωτόγνωρη γι’ αυτόν κατάσταση. Στο τέλος, όμως, και μετά τη βίωση επίπονων καταστάσεων και έντονων συναισθημάτων, επέρχεται γι’ αυτόν η κάθαρση και η δικαίωση.

Η αναλογία με την πανδημία και στο σημείο αυτό είναι εμφανής με τη λειτουργία του εμβολίου να παρουσιάζεται δίσημη: επίτευγμα της επιστήμης (όπλα του Ηρακλή) και ανάγκη πειθαρχίας για πραγμάτωση της επιβίωσης (Ο Φιλοκτήτης στην Τροία).

Χαριτίνη Σπανού Bio

Η Χαριτίνη Σπανού είναι φιλόλογος εκπαιδευτικός με μεταπτυχιακές σπουδές στο «Θέατρο και Εκπαίδευση» του ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ. Εργάζεται ως δασκάλα Θεάτρου σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου (Θεατρικός όμιλος) στην Ελληνογαλλική Σχολή Ουρσουλινών Ψυχικού και ως καθηγήτρια της Νεοελληνικής Γλώσσας της Α’ Λυκείου (ενισχυτική διδασκαλία). Παράλληλα, σχεδιάζει και πραγματοποιεί διδασκαλίες στα μαθήματα της Λογοτεχνίας και της Ιστορίας με εφαρμογή εναλλακτικών πρακτικών σε συνεργασία με άλλους φιλολόγους σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.

17:00 - 17:15
Άγις Μαρίνης
Η πολυφωνία του χορικού άσματος στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου: ερμηνευτικά και επιτελεστικά ζητήματα
Abstract
Speaker Bio

Άγις Μαρίνης Abstract

Η προτεινόμενη ανακοίνωση θα επιχειρήσει μια προσέγγιση των χορικών του Αγαμέμνονα με βάση την ερμηνευτική πρόταση του Claude Calame, ο οποίος διακρίνει τρεις βασικές εκδοχές της χορικής «φωνής»: τη συγκινησιακή, η οποία προκύπτει καθώς αντιδρά ο χορός συναισθηματικά στα επί σκηνής δρώμενα· κατόπιν, την «ερμηνευτική», που συνεπάγεται τον σχολιασμό των τεκταινομένων μέσω της επίκλησης συχνά της παραδοσιακής σοφίας, καθώς και την «επιτελεστική», η οποία διαθέτει χροιά ευθέως τελετουργική. Κατ’ αυτό τον τρόπο μπορούμε να προσεγγίσουμε τα χορικά όχι απλά ως κείμενο, αλλά ως επιτελέσεις (performances) μελικών (λυρικών) ασμάτων, οι οποίες συμπληρώνουν με διακριτό τρόπο τα δρώμενα, συναποτελώντας γλωσσικά εκφωνήματα (utterances) που εμπεριέχουν γλωσσικές πράξεις (speech acts).

Η παρούσα ανακοίνωση επιδιώκει να αναδείξει τη συνύπαρξη ή και την εναλλαγή των παραπάνω «φωνών» στα χορικά του Αγαμέμνονα μέσω της εστίασης σε συγκεκριμένα χωρία και συγκριτικών παραπομπών σε άλλα δράματα του Αισχύλου. Η ανάλυση αυτή θα συνοδευθεί από τη διατύπωση σκέψεων αναφορικά με τους πιθανούς τρόπους σκηνικής παρουσίασης/επιτέλεσης των χορικών σε σύγχρονες παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας.

Άγις Μαρίνης Bio

O Άγις Μαρίνης είναι Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας – Αρχαίου Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έχει σπουδάσει κλασική φιλολογία στην Αθήνα και στο Cambridge, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Ασχολείται ερευνητικά με τη λυρική και δραματική ποίηση της αρχαιότητας, καθώς και με την πρόσληψη του αρχαίου θεάτρου στη νεότερη και σύγχρονη εποχή.

17:15 - 17:30
Δημήτρης Σταμάτης
Νόσος θεήλατος. Η μάστιγα του θεού στο Σοφόκλειο δράμα
Abstract
Speaker Bio

Δημήτρης Σταμάτης Abstract

Μολονότι η νόσος και ο θάνατος αποτελούν φαινόμενα σύμφυτα με την τραγική δραματουργία, καθώς  συχνά σηματοδοτούν -ως αίτιο και αποτέλεσμα- το έναυσμα  και την κατάληξη της δραματικής  πλοκής, δεν συνιστούν εξ ορισμού φαινόμενα τραγικά, εφόσον η νόσος, αν και ενοχλητική, οδυνηρή και δραματική, μόνον υπό όρους μπορεί να θεωρηθεί τραγική. Τι συμβαίνει όμως στη Σοφόκλειο δραματουργία και ειδικότερα στις περιπτώσεις που η νόσος αφορά ολόκληρη την πόλη, εκδηλώνεται απροσδόκητα και εξαπλώνεται ακατάσχετα σαν αψυχολόγητο ξέσπασμα μιας ανώτερης εξωλογικής μανίας, της θείας οργής, υπονομεύοντας την πολιτεία και τη μελλοντική γενιά, κυρίως όμως το κύρος των πρωταγωνιστών, που καλούνται από θέση -ανίσχυρης- ισχύος να αντιμετωπίσουν το δεινό αξιοποιώντας τον ανερχόμενο ορθολογισμό και δοκιμάζοντας την ευσέβειά τους -αμφότερα εχέγγυα του ηγέτη; Ανατρέχοντας στις παρακαταθήκες του έπους, στους διαδοχικούς κύκλους της αμαρτίας και σε παλιές κατάρες σκοπεύουμε να αναδείξουμε τον λοιμό και πάσα συλλογική θεήλατον νόσον, ως αποτέλεσμα μιάσματος ενός άγους, παλαιών πημάτων ή αρχαίων αρών σε λυδία λίθο της αλαζονικής εξουσίας, η οποία διαχρονικά (μέχρι και στη σύγχρονη εποχή των εγκλεισμών και της απομόνωσης) εμφανίζεται επιρρεπής στην ύβριν και ελάχιστα περίφροντις για την νέμεσιν.

Δημήτρης Σταμάτης Bio

Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης (Λίαν καλώς, 1991), Μεταπτυχιακό Κλασικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ (Άριστα), Διδάκτωρ Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, summa cum laude (ΕΚΠΑ 2007), Μετα-διδακτορικός ερευνητής του τμήματος ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ 2020). Διδάσκει στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Κύπρου ως Λέκτωρ Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας (Π.Δ. 407/80) και Ειδικός Επιστήμονας αντίστοιχα, καθώς και στη μέση εκπαίδευση. Διευθυντής Σπουδών της «Ομηρικής Ακαδημίας» της Χίου. Έχει γράψει 4 επιστημονικές μονογραφίες και πλήθος άρθρων.

7 November 2021

11:00 - 12:30: Session 1- Room 1: Συγκριτική μελέτη/ Comparative Readings, Moderator: Ανδρέας Μαρκαντωνάτος / Andreas Markantonatos
11:00 - 11:15
Αλέξανδρος Βαμβούκος
Ιοκάστη και Ιοκάστη – Παράλληλα σύμπαντα - Τα ομώνυμα έργα της Δήμητρας Μήττα και του Γιάννη Κοντραφούρη
Abstract
Speaker Bio

Αλέξανδρος Βαμβούκος Abstract

Η επιβίωση του προσώπου της Ιοκάστης στη θεατρική σκηνή, ως ειδικότερου μυθολογικού προτύπου του οιδιπόδειου μύθου, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας μελέτης. Εκκινώντας από την έννοια του «μύθου», και εμβαθύνοντας στον μύθο της τραγικής συζύγου-μητέρας, η μελέτη θα εστιάσει στα ομώνυμα έργα της Δήμητρας Μήττα και του Γιάννη Κοντραφούρη, αναλύοντας τις διακειμενικές τους σχέσεις και τα ιδιαίτερα γνωρίσματά τους ως κειμένων. Πρόκειται για δημιουργίες διαμετρικά αντίθετες μεταξύ τους, ενδεικτικές των αποκλινόντων δρόμων που ακολουθεί η σύγχρονη δραματουργία, γεγονός που καθιστά δελεαστική την ανίχνευση ομοιοτήτων και διαφορών, και επιτρέπει τη σύγκριση του τρόπου με τον οποίο κάθε δραματουργός αξιοποιεί το αυτό υπόβαθρο. Η μελέτη εξετάζει μέσα από γενικότερους αναστοχασμούς το φαινόμενο της σύγχρονης αρχαιόμυθης δραματουργίας, αυτή την αέναη μνημονική διαδικασία επιτέλεσης όπου ο εκάστοτε δημιουργός επιλέγει και νοηματοδοτεί εκ νέου ονόματα και πράξεις, μνήμες και χειρονομίες, πάθη και επιλογές.

Αλέξανδρος Βαμβούκος Bio

Αριστούχος Νομικής ΑΠΘ και Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ. Υποψήφιος διδάκτορας με ερευνητικά ενδιαφέροντα τη σκηνοθεσία και τη μετάφραση. Μαθητής των Philippe Gaulier και Ανδρέα Βουτσινά, ηθοποιός, σκηνοθέτης και δάσκαλος: συνεργασίες με Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ, ΕΛΣ, Fanny Ardant, Ludovic Lagarde, Bruce Myers, Γαλλικό Ινστιτούτο, Σχολή Μωραΐτη. Έχει μεταφράσει Miller, Diderot, Sartre, Gaulier και Constantinidis.

11:15 - 11:30
Ισμήνη Βλαβιανού
Η μοίρα του Οιδίποδα του Σοφοκλή στον Ανούιγ: αίνιγμα ή υπαρξιακή μεταφορά στη σκηνική απόδοσή του
Abstract
Speaker Bio

Ισμήνη Βλαβιανού Abstract

Στο έργο Οιδίπους ή ο χωλός βασιλιάς (1978), ως επαναγραφή της τραγωδίας Οιδίπους Τύραννος  του Σοφοκλή, ο ηθικολόγος ποιητής Ανούιγ εξανθρωπίζει τα τραγικά πρόσωπα, όπως όλοι οι  μοντερνιστές Γάλλοι δραματουργοί. Έτσι, ο ἀγών –που  αφορά στην εκδίκαση πράξεων τετελεσμένων και ολοκληρωμένων στο έργο του Σοφοκλή–  ενδύεται, κατά τη διάρκεια της μιμήσεως επί σκηνής, τη σφοδρότητα μιας ωμής αντιπαλότητας μεταξύ σωμάτων. Στον Anouilh –όπως και στον Σοφοκλή– το δραματουργικό ερώτημα κρατάει σε αγωνία τον θεατή: πώς θα αντιδράσει ο Οιδίπους όταν αποκαλυφθεί η πραγματική ταυτότητά του; Και εδώ, όπως και στον Σοφοκλή, ο ήρωας ακολουθεί μια μοναχική διαδρομή. Ωστόσο, εκχωρώντας στον Χορό μια λειτουργία μεταθεατρική, ο Ανούιγ οικουμενοποιεί το αίνιγμα του ονόματος του Οιδίποδα. Γι’ αυτό και στην παράσταση του εν λόγω έργου του Ανούιγ από ένα θίασο μαθητών Λυκείου στo Ίδρυμα Μπενάκη (Σεπτέμβριος 2020), το μιμόδραμα αναπαριστά συλλογικά επί σκηνής την υπαρξιακή μεταφορά αυτού του σύγχρονου Οιδίποδα.

Ισμήνη Βλαβιανού Bio

Η Ισμήνη Βλαβιανού είναι πτυχιούχος Κλασικής Φιλολογίας (ΕΚΠΑ), διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας  (Σορβόννη, Paris IV) και Agrégée Σύγχρονης Λογοτεχνίας. Διδάσκει Θεατρολογία σε Λύκειο στο Bobigny (Παρίσι) και Θεωρία Θεάτρου στη Fondation Robert de Sorbon. Ως ενεργός συνεργάτης του Θεάτρου MC93, μεταφράζει, διασκευάζει και σκηνοθετεί παραστάσεις αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

11:30 - 11:45
Μαρία Βρυνιώτη
Η διαχωροχρονικότητα του τραγικού - Ο ρόλος της ιστορίας και της μνήμης στην ανασημασιοδότηση του τραγικού σε δύο σύγχρονα αρχαιόμυθα ποιήματα : «Αγαμέμνων» και «Αίας» του Γιάννη Ρίτσου
Abstract
Speaker Bio

Μαρία Βρυνιώτη Abstract

Σκοπός της εισήγησής μου είναι αφενός μεν (α) η ανάδειξη της (δια)χωροχρονικότητας της έννοιας του τραγικού, το οποίο «επιμένει στο παρόν»[1] επανερμηνευμένο, αφετέρου δε (β) η σύνδεση του τραγικού και της ιστορίας και η συνακόλουθη ανασημασιοδότησή του σε δύο ποιητικές συνθέσεις – θεατρικούς μονολόγους του Γιάννη Ρίτσου που εμπνέονται από τον αρχαιοελληνικό τραγικό μύθο. Πρόκειται για τα ποιήματα «Αγαμέμνων» και «Αίας» της Τέταρτης Διάστασης, τα οποία γράφτηκαν στη «ζοφερή επταετία»[2] και στα οποία ο τραγικός μύθος , συνδεόμενος με την ιστορία, επανεγγράφεται στα δεδομένα της εποχής του ποιητή.

Επειδή, όμως, η ιστορία της εποχής του Ρίτσου δεν μεταφέρεται αυτούσια στα υπό μελέτη ποιήματα αλλά ως βιωμένη εμπειρία, αναπόφευκτα, θα γίνει αναφορά στον ρόλο του βιώματος και της μνήμης στην ανασημασιοδότηση του τραγικού στα έργα αυτά. Έτσι, θα αναδειχθεί η διαχρονικότητα της τραγωδίας, η διιστορικότητα των προσώπων του αρχαιοελληνικού τραγικού μύθου καθώς και η σύγχρονη έννοια του τραγικού, το οποίο συνιστά ζήτημα πρόσληψης.

[1] Βλ. Felski  (2008) 23.

[2] Βλ. Πρεβελάκη (1992) 373-476.

Μαρία Βρυνιώτη Bio

Η Μαρία Βρυνιώτη σπούδασε στο τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ειδικεύτηκε στην Παιδαγωγική. Είναι κάτοχος του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδικεύσεως στο Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Ζει και εργάζεται στην Πάτρα ως φιλόλογος Μέσης Εκπαίδευσης και είναι υποψήφια διδάκτορας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.  Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό Θεατρογραφίες.

 

 

11:45 - 12:00
Ελένη Γκίνη
Τα Δάκρυα της Κλυταιμνήστρας και Phaedra I: από το αρχέτυπο στο visual story telling
Abstract
Speaker Bio

Ελένη Γκίνη Abstract

Με αφορμή τα έργα Τα Δάκρυα της Κλυταιμνήστρας και Phaedra I, της σκηνοθέτιδος και ακαδημαϊκού Αύρας Σιδηροπούλου, εξετάζονται υπό το πρίμα της σημειολογικής ανάλυσης, αφενός μεν ο μονολογικός χαρακτήρας των κειμένων που εδράζει στη έννοια της διακειμενικότητας, αφετέρου δε ο κώδικας επικοινωνίας και σκηνικής αποτύπωσης όπως καθορίστηκε από τη συμβολή των τεχνολογικών μέσων. Πρόκειται για έργα που ενεργοποιούν τη σύνδεση μεταξύ αρχετύπων και διακειμενικών αποδόσεων και σχετίζονται με τις θεματικές της εξουσίας, του θανάτου, της ματαίωσης, του ανεκπλήρωτου έρωτα, του υπαρξιακού αδιεξόδου και της αγωνιώδους προσπάθειας του ανθρώπινου όντος να επικοινωνήσει. Τα έργα γράφτηκαν και ανέβηκαν στα αγγλικά, ελληνικά και τουρκικά σε Νέα Υόρκη, Βόσπορο, Αθήνα και Λονδίνο και συνδιαλέγονται ανοικτά με το οπτικό περιβάλλον του βίντεο και της μουσικής, διαμορφώνοντας ένα visual story telling, όπου τόσο ο μύθος της Φαίδρας όσο και της Κλυταιμνήστρας γίνονται το απτό διαπραγματεύσιμο υλικό μεταξύ σκηνοθέτη, συντελεστών και κοινού. Η έννοια και η παρουσία του Χορού ενσωματώθηκαν στη διακειμενική αυτή εκδοχή ισχυροποιώντας τη δυναμική των συμβόλων και δημιουργώντας παράλληλα πεδία λόγου και δράσης.

Ελένη Γκίνη Bio

Η Ελένη Γκίνη είναι Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας.

Έχει διδάξει επί σειρά ετών Ιστορία, Δραματολογία και Θεωρία του Θεάτρου στο ΕΚΠΑ, στο Παν/μιο Πελοποννήσου, και Πολιτισμό και Λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής στο ΕΑΠ. Από το 2013 έως σήμερα διδάσκει στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Ιστορία- Δραματολογία και Θεωρία του θεάτρου.

Συνεργάζεται ως δραματολόγος σε κλασικά και σύγχρονα κείμενα της παγκόσμιας δραματουργίας.

Μεταφράζει από τα γαλλικά και τα ισπανικά θέατρο, πεζογραφία και ποίηση. Συμμετέχει με ανακοινώσεις σε διεθνή επιστημονικά συμπόσια.

Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και διεθνή επιστημονικά θεατρολογικά περιοδικά.

Είναι ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Σημειολογίας του Θεάτρου και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περ. «Θεατρογραφίες.»

Συμμετέχει ως επιστημονική συνεργάτιδα στο Διεθνές Ερευνητικό Πρόγραμμα με τίτλο: «Mapping Crisis Theatre on the Contemporary European Stage» με επικεφαλής το ΑΠΚΥ.

Συν-επιμελείται το 46ο τεύχος (Ιούνιος 2021) του περιοδικού “Acotaciones” που εκδίδει η Ανώτατη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου Ισπανίας (RESAD).

12:00 - 12:15
Γεώργιος Κράιας
Από την Μήδεια του Ευριπίδη στις Μήδειες του Heiner Müller: Έρευνα στην μετεξέλιξη των αξιών
Abstract
Speaker Bio

Γεώργιος Κράιας Abstract

Το 431 π.Χ., όταν διδάχτηκε η Μήδεια του Ευριπίδη, ακούστηκε, για πρώτη φορά τόσο δυνατά από το θέατρο του Διονύσου, η κραυγή της γυναίκας. Η Μήδεια τόλμησε και σήκωσε στους ώμους της αιώνες καταφρόνιας, αναζητώντας μια πρώτη εξίσωση με το ανδρικό φύλο. Η τρίτη θέση όμως που έλαβε στους δραματικούς αγώνες ανέκοψαν την φόρα της και την ανάγκασαν να περιμένει πολλούς αιώνες ακόμη μέχρι την δικαίωσή της.

Αλλά ούτε και στην σύγχρονη εποχή, όταν ο Ανατολικογερμανός Heiner Müller ξανάπιασε τον μύθο της, φαίνεται να ήρθε η πολυπόθητη δικαίωση. Νέα προβλήματα και νέες προκλήσεις την συντροφεύουν τώρα, καθώς η κοινωνία και η ζωή εν γένει έχουν άρδην αλλάξει. Μπορεί η γυναίκα να έχει εξισωθεί πλέον με τον άνδρα, όμως καλούνται από κοινού να επιβιώσουν σε έναν κόσμο που παραμένει το ίδιο εχθρικός.

Στόχος της παρούσης εισήγησης είναι να αναζητήσει τις δημοκρατικές, ανθρωπιστικές και γενικότερα κοινωνικές αξίες που διέπουν την αρχαιοελληνική Μήδεια και εν συνεχεία να παρακολουθήσει την μετεξέλιξή τους στα διαδοχικά σχεδιάσματα Ρημαγμένη όχθη, Μήδειας υλικό και Τοπίο με Αργοναύτες του Müller, εστιάζοντας στον ανοιχτό αυτό δίαυλο επικοινωνίας του αρχαίου δράματος με την σύγχρονη εποχή.

Γεώργιος Κράιας Bio

Ο Γεώργιος Κράιας είναι απόφοιτος Φιλολογίας (ΑΠΘ, 2003) και διδάκτωρ Φιλοσοφίας (Universität Freiburg, 2008), και από το 2016 διδάσκει ως μέλος ΣΕΠ στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Τμήμα Θεατρικών Σπουδών) και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (Τμήμα Σπουδών στον Ελληνικό Πολιτισμό). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (Wiener Studien, QUCC, Platon, Logeion, Parabasis κ.ά.) και πρακτικά συνεδρίων. Παράλληλα ασχολείται με τη συγγραφή θεατρικών έργων, όπου έχει βραβευθεί δύο φορές από τον Φ.Σ. Παρνασσός.

12:15 - 12:30
Emily Jusino
Luis Alfaro’s Mojada: A Medea for the 21st Century
Abstract
Speaker Bio

Emily Jusino Abstract

This paper examines how Luis Alfaro’s Mojada adapts Euripides’ Medea to a 21st century context. By exploring the status of undocumented immigrants in a modern nation-state (specifically, Hispanic immigrants in the United States), Alfaro calls us to examine how easily those who benefit from state protection can ignore the plight of those who do not. In doing so, Alfaro engages with many issues raised in the original play, including immigration, ethnicity,
gender and personal relationships, and the role of the state in adjudicating status and exercising coercive power. Unlike Euripides’ version where the king Creon plays a crucial role on stage in banishing Medea, Alfaro’s version keeps the dominant power structure off-stage where it constantly threatens but is never seen on stage. Instead, Alfaro concentrates on fractures within the broader Hispanic community that are direct results of how the state has prioritized certain groups for its own political ends.

Emily Jusino Bio

Dr. Emily Jusino is an assistant professor of Classics at the University of Rochester. She has published articles on Oedipus at Colonus and on Spike Lee’s Chiraq. She is currently working on a manuscript on the use of deception as a dramatic tool in the plays of Sophocles.

11:00 - 12:15: Session 1 - Room 2: Συγκριτική μελέτη / Comparative Readings, Moderator: Μαίρη Δημάκη-Ζώρα / Mairi Dimaki-Zora
11:00 - 11:15
Δέσποινα Κοσμοπούλου
Ξαναδιαβάζοντας τις αξίες των κλασικών κειμένων: από την Άλκηστη του Ευριπίδη στη Φαίδρα ή Άλκηστη – love stories της Ελένης Πέγκα
Abstract
Speaker Bio

Δέσποινα Κοσμοπούλου Abstract

H εποχή που διανύουμε μπορεί να χαρακτηριστεί ως η εποχή της ρευστότητας και του εφήμερου, της απομάκρυνσης, των εγκλεισμών και των ορίων. Μέσα σε αυτό το τοπίο τα κείμενα του αρχαίου ελληνικού θεάτρου καθώς και οι μυθικές φιγούρες οι οποίες τα ζωντανεύουν διαδραματίζουν τον δικό τους ρόλο.

Οι μυθικές αρχετυπικές μορφές λειτουργώντας ως αυτόνομα υποκείμενα αναπτύσσουν μια δράση, η οποία αποτυπώνεται σε δύο άξονες. Αντιστέκονται στη ρευστότητα του νεωτερικού τοπίου  από τη μία, ενώ μάχονται τα όρια και τον εγκλεισμό σε όλες τους τις εκφάνσεις από την άλλη. Το παράδειγμα των δύο  γυναικείων μυθικών μορφών, της Φαίδρας και της Άλκηστης  υπό το πρίσμα των δύο δημιουργών τους, Ευριπίδη και Πέγκα, θα   αναγνωσθούν στην παρούσα ανακοίνωση  με γνώμονα  το ερμηνευτικό σχήμα των θεωριών περί  κατασκευής, αμφισβήτησης και επαναδιαπραγμάτευσης  της έμφυλης ταυτότητας, τις σύγχρονες αντιλήψεις περί φύλου καθώς και τη  θεωρία της διακειμενικότητας.

Δέσποινα Κοσμοπούλου Bio

Η Δέσποινα Κοσμοπούλου είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια (postdoc) στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάσκουσα στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.   Εξέδωσε τα βιβλία: Πιραντέλλο και Ζενέ: Μία ‘συνάντηση’ στο τραγικό και το παράλογο, Δρόμων, 2017 – Η διαλεκτική του χώρου και ο εγκλεισμός στο θέατρο, Δρόμων, 2018 – Θεατρική γραφή και θεωρία του σημείου, Δρόμων, 2020

11:15 - 11:30
Γιώργος Χαριτάτος
Όψεις αει-χρονικών γυναικείων μορφών της αρχαίας ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας: Oι περιπτώσεις της Μήδειας και της Κλυταιμνήστρας
Abstract
Speaker Bio

Γιώργος Χαριτάτος Abstract

Εκκινώντας από την αριστοτελική προαίρεση και τα εννοιολογικά απότοκά της («πρόθεση», «βούληση», «αυτενέργεια»), στην ανακοίνωση θα εξετασθεί ο τρόπος, κατά τον οποίο κομβικές ηρωίδες αρχαιοελληνικών δραμάτων λειτουργούν ως παραδείγματα αυτοκαθορισμού ή ως αντιπαραδείγματα κοινωνικής ομαλότητας. Ιδιαίτερα, θα μελετηθεί πώς οι γυναικείες μορφές αφενός αποκλίνουν από τα κοινωνικά, φυλετικά και οικογενειακά στερεότυπα και αφετέρου εγείρουν προβληματισμούς γύρω από ζητήματα συλλογικότητας. Τέτοιες μορφές είναι η Κλυταιμνήστρα και η Μήδεια, ηρωίδες που ενέπνευσαν τους τραγικούς ποιητές να αναπροσαρμόσουν τη μυθική παράδοση προβαίνοντας σε δραματουργικές καινοτομίες. Η ανακοίνωση θα εστιάσει σε δι-ειδολογικά και διεπιστημονικά παραδείγματα από το γαλλικό μεσοπολεμικό και μεταπολεμικό θέατρο, μια περίοδο, κατά την οποία η ανθρώπινη ελευθερία αποτέλεσε την κορωνίδα στην ιεραρχία των κοινωνικοπολιτικών στοχοθεσιών, με τον άνθρωπο να συνδέεται στενά με την αυτονομία του, στο πλαίσιο της ανάδυσης του υπαρξισμού. Τέλος, θα εξεταστεί η μετάπλαση των ηρωίδων σε ποιητές της νεοελληνικής μεταπολεμικής ποίησης, στην οποία επαναπροσδιορίζεται το ζήτημα της ανθρώπινης αυταξίας και ελευθερίας.

Γιώργος Χαριτάτος Bio

Υποψήφιος Διδάκτορας Κλασικής Φιλολογίας του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και θέμα της διατριβής του είναι «Η αυτενέργεια μέσα από σύγχρονες αναγνώσεις αρχαιοελληνικών δραμάτων. Σταθμοί από την αρχαία ελληνική τραγωδία μέχρι τη σύγχρονη νεοελληνική ποίηση», για την οποία λαμβάνει χρηματοδότηση ως υπότροφος του Ιδρύματος Κ. Καραθεοδωρή.

11:30 - 11:45
Vlada Kravtsova
Civilisation and Barbarism in Contemporary Performances of The Oresteia
Abstract
Speaker Bio

Vlada Kravtsova Abstract

Oresteia is rooted in the tradition of examining and explaining the need for social order. Aeschylus uses the Homeric myth of the house Atreus to explore when the movement from society ruled by vengeance to society ruled by justice happens and how the legal system in Athens functions to support the latter. This classical reading of Oresteia is deeply rooted in Athenian culture and history and takes into account the functions of classical theatre. Therefore, in contemporary theatre, the portrayal of movement from civilisation on the modern stage demands re-examination of foundations of society that it takes place in, as well as the reassessment of what constitutes civilisation and barbarism. This paper discusses the demands placed on contemporary performance by this reading, examining two recent adaptations of Oresteia to demonstrate how those demands have been implemented; Yaël Farber’s Molora set in the context of Apartheid South Africa’s aftermath to examine the emotional impact of reconciliation talks
and Robert Icke’s adaptation of Oresteia which engages with the way in which media has altered perception of violence and influenced the borders between public and private.

Vlada Kravtsova Bio

Vlada Kravtsova is an Edinburgh-based theatre researcher who specialises in contemporary performance.

11:45 - 12:00
Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Τραγικοί ήρωες στα έργα αυτομυθοπλασίας του Σέρχιο Μπλάνκο
Abstract
Speaker Bio

Μαρία Χατζηεμμανουήλ Abstract

Σκοπός της εισήγησης είναι να παρουσιάσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο προσώπων της αρχαίας τραγωδίας, στα έργα αυτομυθοπλασίας του γαλλοουρουγουανού συγγραφέα Σέρχιο Μπλάνκο (Μοντεβιδέο, 1971). Ο Μπλάνκο, θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης (γνωστός στη χώρα μας κυρίως από τα έργα του Κασσάνδρα και Κίεβο), εγκατεστημένος από το 1998 στο Παρίσι, λάτρης της Ελλάδας και του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, βαθύς γνώστης και μελετητής της κλασικής ελληνικής γραμματείας, αντλεί συχνά την έμπνευσή του από αρχαίους μύθους, παρουσιάζοντας μια μεταμοντέρνα ή ποπ εκδοχή τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν ο μύθος των Λαβδακιδών αλλά και ο Θηβαϊκός κύκλος, ήρωες και ηρωίδες των οποίων εμφανίζονται στα αυτομυθοπλαστικά έργα του της τελευταίας δεκαπενταετίας Kassandra (2008), El salto de Darwin (2011) και Tebas land (2012, Off-West-End Best Production 2018) μεταξύ άλλων, τα οποία θα παρουσιαστούν στην εισήγηση.

Μαρία Χατζηεμμανουήλ Bio

Απόφοιτος των τμημάτων Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Εργάστηκε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση επί 20ετία. Έχει μεταφράσει μόνη της ή σε συνεργασία με άλλους 130 έργα του κλασικού και σύγχρονου ισπανόφωνου και καταλανικού θεάτρου, τα περισσότερα από τα οποία έχουν εκδοθεί ή/και παρασταθεί. (Περισσότερες πληροφορίες: www.soloteatro.gr)

12:00 - 12:15
Δημήτρης Δημόπουλος
Ο Αριστοφάνης και οι προβληματικές της σύγχρονης κωμωδίας
Abstract
Speaker Bio

Δημήτρης Δημόπουλος Abstract

Cancel-culture. Πολιτική ορθότητα. Δύο από τα πολλά ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη κωμωδία και που πολύ συχνά αποτελούν το πρίσμα ανάγνωσης παλαιότερων έργων, όπως των έργων του Αριστοφάνη; Η εισήγηση επιχειρεί να εντοπίσει τα ζητήματα αυτά στα έργα του αρχαίου κωμωδιογράφου, θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο οι προβληματικές αυτές είναι αμιγώς σύγχρονες ή υπάρχουν, τίθενται και αναλύονται ήδη από τότε.

Δημήτρης Δημόπουλος Bio

Ο Δημήτρης Δημόπουλος ξεκίνησε ως σταντ-απ κωμικός το 1996 στις Νύχτες Κωμωδίας. Έχει γράψει τους σταντ-απ μονολόγους Καφρόκρεμα, Υπεραπαραγωγή και Αντί Διδακτορικού, καθώς και το λιμπρέτο για τις όπερες Το Λυκόφως των Χρεών, ΑirRossini και Yasou Aida! Εργάζεται στο θέατρο ως σκηνοθέτης, μεταφραστής και ηθοποιός. Είναι πτυχιούχος υποκριτικής (Ανωτέρα Δραματική Σχολή Ίασμος), πτυχιούχος Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΤΕΙ Αθηνών) και απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Από το 2020, εΕίναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

11:00 - 12:15: Session 1 - Room 3: Συγκριτική μελέτη / Comparative Readings, Moderator: Σίμος Παπαδόπουλος / Simos Papadopoulos
11:00 - 11:15
Ιωάννα Θέου
Το έλεος σε έναν κόσμο απληστίας και το όνειρο για ισότητα (Ευριπίδης - Σαίξπηρ)
Abstract
Speaker Bio

Ιωάννα Θέου Abstract

Πώς παρουσιάζεται η αξία του ελέους, σε έναν σκληρό και απάνθρωπο κόσμο, όπου κυριαρχεί η ακόρεστη επιθυμία για τη δόξα, την εξουσία και το χρήμα, μέσα από τα λόγια των ηρώων του τραγικού ποιητή Ευριπίδη και του ελισαβετιανού δραματουργού Σαίξπηρ; Η μεγαλοψυχία αναγνωρίζεται ή μήπως επικρατεί η αγνωμοσύνη; Και ποια είναι η τύχη του μεγαλόκαρδου ανθρώπου σε ένα αντίξοο και εχθρικό περιβάλλον που πνίγει τα ευγενικά αισθήματα και ο άνθρωπος για τον άνθρωπο γίνεται λύκος; Τι ονειρεύονται και επιθυμούν οι χαρακτήρες των δύο ποιητών καθώς η ζωή τους συντρίβεται και ο κόσμος που γνώριζαν καταρρέει; Τι θα άλλαζαν αν μπορούσαν από το στυγνό πρόσωπο της εξουσίας και πώς φαντάζονται έναν άλλο κόσμο; Είναι αυτός ο κόσμος εφικτός ή παραμένει μια “ουτοπία” ακόμα και στις μέρες μας;

Ιωάννα Θέου Bio

Η Ιωάννα Θέου γεννήθηκε το 1984. Είναι απόφοιτος του Βαρβάκειου, με  πτυχίο στην Ιστορία (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) και μεταπτυχιακό στην Ιστορία του Θεάτρου από το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, όπου και είναι Υποψήφια Διδάκτορας. Γνωρίζει άριστα αγγλικά και ιταλικά και καλά γαλλικά. Έχει γράψει δύο θεατρικά έργα : το φιλοσοφικό – δραματικό  Κλυταιμνήστρα – Κασσάνδρα: Στων σκοταδιών την άμπωτη και την κοινωνικοπολιτική σάτιρα Ήρωες σε στάση εργασίας (εκδόσεις Δωδώνη).

11:15 - 11:30
Κωνσταντίνα Ανδρέαδη
Η εκκένωση: το σχίσμα της ανθρώπινης ύπαρξης
Abstract
Speaker Bio

Κωνσταντίνα Ανδρέαδη Abstract

Η εισήγηση αποβλέπει στη δραματολογική προσέγγιση του θεατρικού έργου Η εκκένωση του Δημήτρη Δημητριάδη, το οποίο συγκαταλέγεται στα αρχαιόθεμα νεοελληνικά έργα της δεκαετίας του 2000. Το έργο έχοντας ως πηγή έμπνευσης τον μύθο των Ατρειδών, αναδεικνύει ταυτόχρονα τη διαχρονικότητα και την ικανότητα  των μύθων να μετουσιώνονται συνεχώς σε κάτι νέο προσφέροντας μας τη δυνατότητα να αντικρίσουμε το δικό μας (μετά)μεταμοντέρνο και μετα-ανθρωπιστικό τώρα. Το έργο θέτει προβληματισμούς απέναντι στις παγιωμένες ταυτότητες και τις κοινωνικές κατασκευές αναδεικνύοντας υπαρξιακά, κοινωνικά και ως εκ τούτου πολιτικά ζητήματα γύρω από την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη.

Κωνσταντίνα Ανδρέαδη Bio

Απόφοιτος του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Ε.Κ.Π.Α. καθώς και του τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Λάρισας. Εργάζεται ως συμβασιούχος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής στο τμήμα Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης, ενώ στο παρελθόν έχει εργαστεί σε θέσεις γραμματειακής, οργανωτικής και διοικητικής υποστήριξης. Παράλληλα, έχει συμμετάσχει ως εμψυχώτρια στο πρόγραμμα «Πειραματική Εφαρμογή της Θεατρικής Αγωγής στο Γυμνάσιο» που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του τμήματος Θεατρικών Σπουδών με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

11:30 - 11:45
Ελισσάβετ Θεοδωράνου
Ίων και Άλκηστη: ο μοντέρνος λόγος του Ευριπίδη σε δύο τολμηρές παραστάσεις από την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης»
Abstract
Speaker Bio

Ελισσάβετ Θεοδωράνου Abstract

Δυο αιρετικές τραγωδίες με αίσιο (υποτίθεται) τέλος συναντήθηκαν στο ρεπερτόριο της Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης», στη Θεσσαλονίκη, στη δεκαετία του ’90, ανεβασμένες σαν παραστάσεις κλειστού θεάτρου και παραπέμποντας στο νεότερο θέατρο. Τα δύο έργα διερευνούν θέματα όπως η θέση της γυναίκας σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, με τους μύθους και τα στερεότυπα της οικογένειας και του φύλου να πλήττονται, ενώ αμφισβητείται το ανδρικό πρότυπο. Ιδίως ο Χορός στον Ίωνα υιοθετεί λόγο και πράξεις που δεν ταιριάζουν στη κοινωνική του θέση, μέσα σε ένα πνεύμα γυναικείας αλληλεγγύης ενάντια στην ανδρική εξουσία. Οι δύο σύγχρονες σκηνοθετικές αναγνώσεις, η Άλκηστη (1992, σκην. Νίκος Χουρμουζιάδης) και ο Ίων (1994, σκην. Νικ Φιλίππου) προσπάθησαν να ανταποκριθούν στον υφολογικό προβληματισμό αυτών των ανορθόδοξων έργων, μεταφέροντας με ανανεωτική διάθεση την πλοκή σε νεότερες εποχές, ενταγμένες σε πιο οικείες ατμόσφαιρες, απομακρυνόμενες από τα μεγέθη της τραγωδίας: η Άλκηστη ανεβασμένη σαν μεσαιωνικό δρώμενο και ο Ίων σαν ψυχολογικό δράμα τοποθετημένο στον 19ο αιώνα, σε αποικιοκρατικό κλίμα.

Ελισσάβετ Θεοδωράνου Bio

Η Ελισσάβετ Θεοδωράνου σπούδασε θεατρολογία στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Είναι αριστούχος απόφοιτη του μεταπτυχιακού προγράμματος του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ., ενώ στο ίδιο Τμήμα συμμετείχε σε ερευνητικά προγράμματα και υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή το 2019 («Η κληρονομιά της Μεταπολίτευσης: Θεατρικά σχήματα έρευνας στη Θεσσαλονίκη, 1975-2000»). Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε θεατρολογικά περιοδικά. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στο μεταδραματικό θέατρο, στο θέατρο του Πιραντέλλο και στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο στη Μεταπολίτευση. Εργάζεται ως συμβασιούχος διδάσκουσα στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. και ως εκπαιδευτικός θεατρικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

11:45 - 12:00
Radu Teampău
Matrix of Crisis
Abstract
Speaker Bio

Radu Teampău Abstract

The paper aims to analyze, without claiming to be exhaustive, the definitions attributed to the concept of crisis today. We will consider the aspects of defining the crisis from a psychological, situational and developmental point of view. We will discuss how the crisis is viewed in European culture today and at the same time re-evaluate the meaning of the concept of crisis from the perspective of Greek antiquity, through possible references to Sophocles’ lost play, Crisis, which we are told that it had as subject the judgment of Paris. We will make this exploration through references to this myth in relation to the ancient Greek and Roman texts that have as subject the judgment of Paris. In conclusion, we propose a revision of the definition of the concept of crisis by re-evaluating its current meaning through various interpretations of the possible meanings derived from the myth of Paris judgment.

Radu Teampău Bio

Radu Teampău, director and writer; Ph.D. assistant professor at Babeș-Bolyai University; collaborations with theatres in Romania and participations in national and international theatre festivals; books in Romanian: Logolatry; Miletian Gossips; Theatre; Theatrical E-mails; The Keel in the Sky; The Birth of a Stone; in English: Fly, Butterfly; academic articles in Theatrical Colloquia, Dramart.

12:00 - 12:15
Balakrishna BM Hosangadi
Challenges of Adaptation: Ajax as Aswathaman
Abstract
Speaker Bio

Balakrishna BM Hosangadi Abstract

Kannada, one of the Dravidian languages, began to adapt and translate Greek tragedies in the first phase of the last century, when the literary reawakening called Navodaya was prospering and entire India was fighting for the freedom.

Greek tragedy Ajax was adapted as Aswathaman into Kannada by Poet and Platwright Srikantia, BM in 1929. The entire drama is having the conflict between heaven and earth or God of warfare and Common warrior. Ajax had basically been set in the backdrop of Trojan War, Aswathaman episode in the Mahabharata had originally been occurred in the frame work of Kurukshetra War. The adaptaion of Ajax into Aswathaman took place in between 1st (1914-18) and 2nd (1939-45) world war and during India’s struggle for independence.

BM Srikantia, known with his pen name `Sri’, hybridized Greek mythical character Ajax with South Indianised Mythical Character Ashwathman. In Renaissance or Navodaya period, Greek tragedy becomes a significant source for alternative worldviews. Adaptations were part of the process of restructuring the cultural identity.

Present paper is proposed to explore the adapted Greek play in Kannada language called ‘Ashwatthaman’ and Problematics and Challenges of the adaptation as a process of hybridization of two cultures.

Balakrishna BM Hosangadi Bio

Dr. Balakrishna BM Hosangadi

Assistant Professor of Kannada

Department of PG Studies and Research in Kannada

Government College Kasaragod 671123

12:30-12:45: Coffee Break
12:45- 14:15: Session 2: Η Παιδαγωγική Αξία του Αρχαίου Δράματος & του Θεάτρου / Ancient Theatre's & Drama's Educational Value, Moderator: Κωνσταντίνος Σκορδούλης / Constantine Skordoulis
12:45 - 13:00
Έλλη Γαβριήλ
Στοργή και σκληρότητα των γονέων προς τα παιδιά τους στις τραγωδίες του Ευριπίδη και η διαχρονικότητα της συγκίνησης που προκαλούν
Abstract
Speaker Bio

Έλλη Γαβριήλ Abstract

Στην εισήγηση θα εξεταστούν παραδείγματα από ευριπίδειες τραγωδίες ως προς την στοργή και τρυφερότητα, αλλά και την αναλγησία και σκληρότητα γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Θα αναδειχθεί η αριστοτεχνική σκιαγράφηση του ποικίλου και πολυσύνθετου ψυχισμού των ευριπίδειων ηρώων και η διαχρονική συγκίνηση που προκαλεί.

Έλλη Γαβριήλ Bio

Απόφοιτος και μεταπτυχιακή φοιτήτρια (Δραματουργία και Παράσταση) του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής Θεσσαλονίκης, του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου του Saarland και του Εργαστηρίου Σκηνογραφίας-Ενδυματολογίας της Σχολής Βακαλό.

13:00 - 13:15
Αιμιλία Καραντζούλη
Η “δια του ψηφιακού λόγου” μετάδοση και πρόσληψη των αξιών του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στο θέατρο
Abstract
Speaker Bio

Αιμιλία Καραντζούλη Abstract

Στην εποχή της ακαριαίας μετάδοσης της πληροφορίας, του επαναπροσδιορισμού των αποστάσεων και των ορίων των ανθρωπίνων σχέσεων και της επικοινωνίας, το θέατρο ως “ευαίσθητος δείκτης της πραγματικότητας”, όχι μόνο δε μένει ανεπηρέαστο, αλλά πολύ περισσότερο αναζητά νέους τρόπους έκφρασης της “διαχρονικότητας” και της “παγκοσμιότητας” που φέρει στη συνείδηση του θεατή. Ο διάλογος ως βασικό δομικό χαρακτηριστικό του θεάτρου, τόσο μέσω της έννοιας της συνομιλίας των δρώντων προσώπων στο πλαίσιο του δραματικού κειμένου, όσο και μέσω του αμφίδρομου επικοινωνιακού παιχνιδιού μεταξύ σκηνής και πλατείας, επηρεάζει και επηρεάζεται από την εισαγωγή των ψηφιακών μέσων και τεχνολογιών στην παραγωγή, απόδοση και πρόσληψη του σκηνικού θεάματος. “Παλιές” αξίες όπως η δημοκρατία, η ισότητα, η ισονομία, η ελευθερία και η ειρήνη βρίσκουν νέους τρόπους ανάδειξης και επικαιροποίησης μέσω του διαλόγου σε μία νέα πραγματικότητα πομπού και δέκτη της “ψηφιακής εποχής” και των “κοινωνικών δικτύων” (social media), που έχει μάθει από τη μία να δημιουργεί και από την άλλη να προσλαμβάνει με διαφορετικούς ρυθμούς και νέα μέσα, καταργώντας τις χωροχρονικές αποστάσεις και διαμορφώνοντας την υβριδική αυτή μορφή θεάτρου που καλούμε «Ψηφιακό Δράμα».

Αιμιλία Καραντζούλη Bio

Η Αιμιλία Καραντζούλη είναι απόφοιτη του ΠΤΔΕ Αθηνών και του ΦΠΨ της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Είναι κάτοχος του Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών Θέατρο και Εκπαίδευση και Υποψήφια Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών στον ίδιο τομέα με υποτροφία από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.). Έχει εργαστεί επί τέσσερα χρόνια ως εκπαιδευτικός της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας στα Αρσάκεια Δημοτικά Σχολεία Ψυχικού, εκπονώντας πλήθος πολιτιστικών προγραμμάτων. Έχει συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ασχολείται με τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων της εταιρείας Paths of Greece (Μονοπάτια της Ελλάδας) και εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη στο Εθνικό Θέατρο για τη θεατρική σεζόν 2021-2022. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από την αξιοποίηση του συγκερασμού των Νέων Τεχνολογιών και των δυνατοτήτων του Θεάτρου στην εκπαιδευτική διαδικασία.

13:15 - 13:30
Αικατερίνη Δεληκωνσταντινίδου
Αρχαίο δράμα και ψηφιακό θέατρο στην εκπαίδευση: Ένας νέος τρόπος προσέγγισης, βίωσης και κατανόησης “παλιών” αξιών
Abstract
Speaker Bio

Αικατερίνη Δεληκωνσταντινίδου Abstract

Αντικείμενο της προτεινόμενης ανακοίνωσης είναι ένα εναλλακτικό εκπαιδευτικό μοντέλο προσέγγισης, βίωσης και κατανόησης των αξιών που έχουν εγγραφεί στο αρχαίο δράμα το οποίο μετέρχεται τις μεθόδους του ψηφιακού θεάτρου. Η ανακοίνωση πρόκειται να εστιάσει σε μία υπό διερεύνηση μεθοδολογία η οποία αξιοποιεί υλικό από τον τραγικό μύθο και το αρχαίο δράμα, στρατηγικές από το θεατροπαιδαγωγικό πλαίσιο του δράματος της διαδικασίας, και
ψηφιακές τεχνολογίες για να υποστηρίξει όχι μόνο τη μάθηση για ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο και την ανάπτυξη των ψηφιακών ικανοτήτων των εκπαιδευομένων, αλλά και τον πολιτισμικό γραμματισμό αυτών. Στις παρεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί για την εφαρμογή και αξιολόγηση της μεθοδολογίας, οι αξίες που έχει κληροδοτήσει το αρχαίο δράμα τοποθετούνται στο επίκεντρο της μαθησιακής διεργασίας σε μια συντονισμένη και συστηματική προσπάθεια να ενισχυθεί η αυτενέργεια των εκπαιδευομένων, η κοινωνική λειτουργικότητα, και η αίσθηση πολιτότητας, καθώς και η δέσμευσή τους για ωφέλιμη κοινωνικοπολιτισμική δράση. Η ανταπόκριση των ενήλικων εκπαιδευομένων στις εν λόγω παρεμβάσεις, για την οποία θα γίνει λόγος, αποτελεί ισχυρή μαρτυρία για τη (δια)χωροχρονικότητα των αξιών του αρχαίου ελληνικού θεάτρου και δράματος.

Αικατερίνη Δεληκωνσταντινίδου Bio

Η Αικατερίνη Δεληκωνσταντινίδου (PhD, MA, MEd) είναι συμβασιούχος διδάσκουσα στο Τμήμα Μουσειολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με πλήρη υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Η πρώτη της μονογραφία, βασισμένη στη διδακτορική διατριβή που εκπόνησε στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κυκλοφόρησε το 2020 υπό τον τίτλο Latinx Reception of Greek Tragic Myth: Healing (and) Radical Politics (Peter Lang, Dramaturgies series).

13:30 - 13:45
Παναγιώτα Καρκαλέτση & Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου
Από το Αρχαίο Δράμα στη σύγχρονη Παιδεία της Δημοκρατίας και την Ενεργό Πολιτειότητα: Διερευνώντας διαχρονικές μεταβάσεις
Abstract
Speaker Bio

Παναγιώτα Καρκαλέτση & Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου Abstract

Κατά τον τρόπο που η τραγωδία, από την αρχή της εμφάνισής της, ήταν αλληλένδετη με τη δράση του πολίτη, έτσι και η Παιδεία της Δημοκρατίας αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών οι οποίοι δρουν υπεύθυνα, είναι ενημερωμένοι, γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, εκφράζουν την άποψή τους και συμμετέχουν ενεργά στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Σύμφωνα με τον Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Παιδεία της Δημοκρατίας σημαίνει εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, με στόχο τον εφοδιασμό των μαθητών/τριών με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες, την καλλιέργεια στάσεων και συμπεριφορών που τους/τις ενδυναμώνουν ώστε να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στο δημοκρατικό βίο αλλά και να αποδέχονται την κάθε διαφορετικότητα. Οι τραγικοί ποιητές υπήρξαν πολίτες με ενεργό συμμετοχή στην τότε πολιτική πραγματικότητα. Οι σύγχρονοι μαθητές/τριες αποτελούν τους ενεργούς παγκόσμιους πολίτες που καλούνται να ανταποκριθούν και να δρουν υπεύθυνα και αποτελεσματικά στις βιώσιμες κοινωνίες του 21ου αιώνα με γνώμονα το αξιακό σύστημα και τις ανθρωπιστικές αξίες οι οποίες  ανάγονται στα κείμενα του αρχαιοελληνικού δράματος.

Παναγιώτα Καρκαλέτση & Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου Bio

Παναγιώτα Καρκαλέτση

Υποψήφια Διδάκτωρ ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ με προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία στο ΕΚΠΑ και το ΕΑΠ, και στην Εκπαιδευτική Πολιτική και Διοίκηση της Εκπαίδευσης στο ΕΚΠΑ. Υπηρετεί στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και είναι Προϊσταμένη του Τμήματος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεμάτων.

Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου

Αναπλ. Καθηγητής Ψυχολογίας ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ με προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές σε Ψυχολογία, Φιλοσοφία, Παιδαγωγικά και Μάνατζμεντ στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο του Manchester/Μ. Βρετανία και το ΕΚΠΑ. Έχει δημοσιεύσει σημαντικό αριθμό εργασιών σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και έχει εκδώσει 5 βιβλία.

14:00 - 14:15
Katerina Zacharia & Marientina Gotsis
Ancient Drama Applications in Education and Interactive Entertainment
Abstract
Speaker Bio

Katerina Zacharia & Marientina Gotsis Abstract

This paper will examine new approaches in digital humanities and review examples of interactive entertainment-based experiences drawing on Ancient Greek drama in formal and informal education, as well as experiences in ancient drama that unfold as interactives, inperson or online. We will examine the pedagogical theories and experiences that guide these prior works, as well as their impact in the field. Special emphasis will be given to experiences that aim to re-enact or teach ancient Athenian civics, electoral engagement, and the democratic process. This transdisciplinary review will engage with the fields of dramatic and cinematic arts, digital humanities, and human-computer interaction.

Katerina Zacharia & Marientina Gotsis Bio

Katerina Zacharia, PhD, Professor & Chair of Classics & Archaeology, Loyola Marymount University

Marientina Gotsis, MFA Associate Professor of the Practice of Interactive Media & Games, School of Cinematic Arts, University of Southern California; Director of the Creative Media & Behavioral Health Center. Both Professors teach in Los Angeles.

14:15 - 14:45: Lunch Break
14:45 - 16:45: Session 3 - Room 1: Σκηνοθεσία-Σκηνική Μεταγραφή/ Directors' & Stage Re-readings, Moderator: Κατερίνα Αρβανίτη / Katerina Arvaniti
14:45 - 15:15
Savas Patsalidis
Keynote Speech
The Classics Have no Owners; Just Tenants
Abstract
Speaker Bio

Savas Patsalidis Abstract

Theatre, and classic theatre in particular,  is not a disembodied observation, a situation-free appraisal of the world; it does not exist in a void; it is directly affected by the vibration between different spaces (politics, economics, popular culture, aesthetics, and personal preferences). That means it is directly affected by change. We all change. Artists change. Nations change. Critics change. Audiences change. The only thing that does not change is change itself. And every time the world changes there is a change both in the way practitioners update, rework, appropriate, re-write, or adapt their material, and in the way viewers, critics and historical communities receive them. Especially nowadays, with national boundaries relativised and national imaginaries and national subjects destabilized, it is only natural to wonder about the future of the Classics, whether there is still any room left for them to step in and make their presence felt, locally or globally; whether they can accommodate the growing diversity of a planet, in which millions of people are crossing boundaries doing business or running away from war zones.

Dealing with the Classics remains an open project, which gradually develops in its own way in the direction of a more decentralized (global) model, more attentive to contact zones and artistic centers that represent more adequately local and foreign determinants. To use Turner’s phrasing, it all looks more like an open borderland activity, an exploration of the liminal fields that may exist “betwitx-and-between” different cultures. And the aim of this paper is to support the idea that says that no one owns the classics. We owe them. And part of our job (as artists, teachers or critics) is to show to all audiences that the revival of classic theatre is about questioning, the risks of daring to question and the responsibilities of those who question. It is to show to others how to appreciate the values of classical theatre and through the appreciation of these values to appreciate communality.

Savas Patsalidis Bio

Savas Patsalidis is Professor Emeritus of Theatre Studies at the Aristotle University of Thessaloniki. He is the author of fourteen books on theatre and performance criticism/theory and co-editor of another fourteen. He is currently the president of the Hellenic Association of Theatre and Performing Arts Critics and the editor-in-chief of Critical Stages/Scènes critiques, the journal of the International Association of Theatre Critics.

15:15 - 15:30
Κωνσταντίνα Ζηροπούλου
Όταν η Μοίρα σημαίνει Οργή: Ivo Van Hove Électre - Oreste
Abstract
Speaker Bio

Κωνσταντίνα Ζηροπούλου Abstract

Η εισήγηση ασχολείται με την ανάλυση της παράστασης του Βέλγου σκηνοθέτη Ivo Van Hove Électre– Oreste, με τον θίασο της Comédie-Française, η οποία δόθηκε το 2019 σε διάφορα θέατρα του εξωτερικού και φιλοξενήθηκε από το ελληνικό φεστιβάλ στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Την έρευνα απασχόλησε τόσο η δραματουργική σύνθεση των δύο έργων του Ευριπίδη και η στόχευση που αυτή υπηρετεί, όσο και η σκηνική υλοποίηση της παράστασης. Διαπιστώνονται τα μοτίβα που διασώθηκαν, τα στοιχεία που χάθηκαν κατά τη μεταγραφή του μύθου στη σύγχρονη σκηνή αλλά και καταδεικνύονται τα μέσα και οι τρόποι με τους οποίους ορισμένα από αυτά, ευφυώς, μεταπλάστηκαν για να υπηρετήσουν μια σύγχρονη κοινωνική διάσταση του έργου. Αναλύονται οι επιμέρους παράμετροι της παράστασης χάρη στις οποίες μια αρχαιόμυθη οικογενειακή τραγωδία παρέπεμψε πειστικότατα στην αγριότητα της σύγχρονης κοινωνίας σε όλες τις εκφάνσεις της.

Κωνσταντίνα Ζηροπούλου Bio

Η Κωνσταντίνα Ζηροπούλου είναι επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει δημοσιεύσει δύο μονογραφίες για το θέατρο του Γιώργου Σεβαστίκογλου και του Ανδρέα Στάικου, αντίστοιχα. Ασχολείται ερευνητικά, κυρίως, με το ελληνικό μεταπολεμικό και σύγχρονο θέατρο, καθώς και την πρόσληψη του αρχαίου δράματος στους νεότερους χρόνους.

15:30 - 15:45
Γρηγόρης Ιωαννίδης
Αρχαίο δράμα τσέπης; Οι απόπειρες ανεβάσματος αρχαίου δράματος από το σύγχρονο ελληνικό θέατρο σε παραγωγές μικρής κλίμακας
Abstract
Speaker Bio

Γρηγόρης Ιωαννίδης Abstract

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες του νέου αιώνα -και με ιδιαίτερη έμφαση μετά το 2008-, πολλαπλασιάζονται οι προτάσεις νέων σκηνοθετών της ελληνικής σκηνής (Καραντζάς, Λυγίζος, Κακουδάκη, κ.ά.) που επιχειρούν να προσεγγίσουν το αρχαίο δράμα με βάση μια παραγωγή μικρής κλίμακας και εντατικής θεατρικότητας. Η πρόταση αυτή μεταφράζεται συνήθως και μεταξύ άλλων σε έναν ολιγομελή και ελλειπτικό Χορό, σε μια ευρεία επικάλυψη των δραματικών προσώπων μεταξύ των ευάριθμων ηθοποιών της παράστασης, στην τολμηρή παρέμβαση σε βασικά σκηνικά και δραματουργικά στοιχεία του αρχαίου δράματος, τα οποία εκκινούν κάποτε από την ελεύθερη και ανοικτή στα σύγχρονα αισθητικά ρεύματα διασκευή του ίδιου του κλασικού κειμένου. Η εισήγηση εξετάζει μερικές από τις πλέον χαρακτηριστικές προτάσεις αυτού του είδους και επιχειρεί να αναλύσει τους λόγους, τους στόχους αλλά και τα μέχρι σήμερα πορίσματα της νέας αυτής προσέγγισης του αρχαίου λόγου από το σύγχρονο ελληνικό θέατρο.

Γρηγόρης Ιωαννίδης Bio

Ο Γρηγόρης Ιωαννίδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, διπλωματούχος του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ του Ε.Μ.Π. και πτυχιούχος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με Μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφία των Επιστημών (King’s College, London) και τη Θεατρολογία. Διδάκτωρ του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών με θέμα το ξένο ρεπερτόριο και τη συμβολή του στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Έχει κατά καιρούς συνεργαστεί ως σύμβουλος με όλους τους θεσμικούς θεατρικούς φορείς της χώρας και έχει επανειλημμένως διδάξει σε θεατρικά σεμινάρια, εργαστήρια και συναντήσεις, όπως και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Είναι συγγραφέας μονογραφιών για το ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο του ελληνικού θεάτρου, καθώς και σημαντικού αριθμού δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά. Υπήρξε στο παρελθόν ο θεατρικός κριτικός του Αντί και της Ελευθεροτυπίας, ενώ από το 2011 μέχρι σήμερα κρατά τη στήλη της κριτικής στην Εφημερίδα των Συντακτών.

15:45 - 16:00
Ειρήνη Μουντράκη
Η πρόκληση του αρχαίου δράματος. Το παράδειγμα της Λυσιστράτης
Abstract
Speaker Bio

Ειρήνη Μουντράκη Abstract

Ποιος είναι ο ρόλος του αρχαίου δράματος στη σημερινή κοινωνική και πολιτική μας ζωή; Πως φτάνουν τα μηνύματα που μεταδίδει ο κωμικός ποιητής περί κατάκτησης και άσκησης της εξουσίας και ρόλου του ενεργού ρόλου του πολίτη –και μάλιστα της γυναίκας- στα μάτια του σύγχρονου θεατή; Ο Αριστοφάνης έχει το δικαίωμα από τον δικό του στίβο – τον στίβο της σκηνής – να αμφισβητεί τους ανθρώπους και το πολίτευμα που τους οδήγησαν στη δίνη του πολέμου και να παρακινεί τους πολίτες για αυτενέργεια. Πως οι σύγχρονες δραματουργικές και σκηνοθετικές προσεγγίσεις καλούνται να μεταφέρουν το μήνυμα αυτό και να το «διασκευάσουν/προσαρμόσουν/μεταφράσουν» για να φτάσει στο κοίλον; Πως το «αδιανόητο» για την εποχή δραματουργικό εύρημα της πολιτικής ενεργοποίησης της γυναίκας μετουσιώνεται σκηνικά, αισθητικά και φιλοσοφικά;  Η εισήγηση θα προσπαθήσει να απαντήσει σε αυτό με αφορμή δύο πρόσφατες παραγωγές της Λυσιστράτης από το Εθνικό Θέατρο: τη Λυσιστράτη σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού (2016).και εκείνη σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου (2020).

Ειρήνη Μουντράκη Bio

Διδάκτωρ του ΤΘΣ του ΕΚΠΑ. Υπεύθυνη Δραματολογίου, Βιβλιοθήκης, Αρχείου και Διεθνών Σχέσεων στο Εθνικό Θέατρο. Εμπνεύστρια, δημιουργός και υπεύθυνη του Greek Play Project (greek-theatre.gr). Διδάσκει στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα των ΤΘΣ Αθηνών και Ναυπλίου. Πρόεδρος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Επιχορηγήσεων Ελεύθερου Θεάτρου του ΥΠΠΟΑ. Αντιπρόεδρος του ΔΣ της ΕΛΕΚΘΕΠΤΕ.

16:00 - 16:15
Μαίρη Μπαϊρακτάρη
(Δια)χωροχρονικότητα και «Θέατρο της παρέμβασης»: H μεταφραστική και διασημειωτική αναδιαχείριση τεσσάρων τραγωδιών του Αισχύλου από τον Olivier Py
Abstract
Speaker Bio

Μαίρη Μπαϊρακτάρη Abstract

«Το Θέατρο παρέμβασης» («Théâtre d’intervention») αποτελεί ιδεολογικό καμβά επί του οποίου ξεκινά η περιπλανώμενη χωρικά παρουσίαση τεσσάρων τραγωδιών του Αισχύλου από τον Olivier Py στη Γαλλία (2009-2017). Η σκηνοθετική πρόταση του Py, ο οποίος υπογράφει τη μετάφραση-διασκευή των Περσών, των Ικετίδων, των Επτά επί Θήβας και του Προμηθέα Δεσμώτη,  έχει συγκεκριμένη  στόχευση: την υλοποίηση ενός καλλιτεχνικού οράματος με κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις. Τα έργα διασκευάστηκαν για να παρουσιαστούν από γειτονιά σε γειτονιά και από σχολεία σε φυλακές και επαγγελματικές στέγες, ώστε να μυήσουν στο θέατρο τον Γάλλο θεατή, μέσω της διαχρονικής θεματολογίας των τραγωδιών αυτών και του δημοκρατικού ιδεώδους. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκαν ένα εύληπτα συντομευμένα σε έκταση κείμενα και στήθηκε αντιστοίχως ένα ευκόλως μετακινούμενο και λειτουργικό σκηνικό. Όταν, το 2013 ο Py ανέλαβε τη διεύθυνση του Φεστιβάλ της Αβινιόν, η ιδέα του «Θεάτρου παρέμβασης» εντάχθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ως «πολιτικό και κοινωνικό πρόγραμμα» εκτός των τειχών, με τίτλο «La décentralisation des trois kilomètres». Η εκάστοτε χωροχρονική συγχρονία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον (2010, «Αραβική άνοιξη», μετανάστευση στον Μεσογειακό χώρο κ.ά.) όσον αφορά τη διερεύνηση της μεταφραστικής αναδιαχείρισης του έργου του Αισχύλου και  του αξιακού δυναμικού του από τον Γάλλο σκηνοθέτη.

Μαίρη Μπαϊρακτάρη Bio

H Mαίρη Γ. Μπαϊρακτάρη είναι διδάκτωρ του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στη Σημειωτική του Θεάτρου και τη Μεταφρασεολογία. Είναι διδάσκουσα στο ΔΠΜΣ «Σημειωτική, Επικοινωνία, Πολιτισμός» του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μέλος Σ.Ε.Π. του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Η μεταδιδακτορική έρευνά της επικεντρώνεται στη μελέτη της διαγλωσσικής και διασημειωτικής μετάφρασης, με θέμα τους μηχανισμούς αναδιαχείρισης της αρχαίας τραγωδίας στη σύγχρονη σκηνή.

16:15 - 16:30
Πηνελόπη Χατζηδημητρίου
O Milo Rau και η Τριλογία των Αρχαίων Μύθων: Ανταγωνισμός, Αγώνας και Αγωνία
Abstract
Speaker Bio

Πηνελόπη Χατζηδημητρίου Abstract

Ο Milo Rau στήνει την Τριλογία των Αρχαίων Μύθων εκεί που, όπως λέει, «είναι το δράμα»: Ο Ορέστης στη Μοσούλη, το Νέο Ευαγγέλιο και Η Αντιγόνη στον Αμαζόνιο συστήνουν μια τριλογία που κατά τα 2/3 της φέρνει την αρχαία ελληνική τραγωδία στις σημερινές εμπόλεμες ζώνες, σε τοπία κατεστραμμένα από την ανθρώπινη παρέμβαση και την πολιτική υστεροβουλία. Για τον Milo Rau, όλη η γη είναι ένα πεδίο συγκρούσεων.

Αφήνοντας πίσω του το θέατρο της ψευδαίσθησης, φιλοδοξεί να μετατρέψει αυτές τις εδαφικές ζώνες ανταγωνισμού σε ζώνες δημόσιων αγώνων. Στα αισθητικά του υβρίδια, είτε αυτά βασίζονται σε αρχαίες ελληνικές τραγωδίες είτε όχι, ο Aγωνισμός αντικαθιστά τον Aνταγωνισμό. Ο αγών, το δομικό στοιχείο της Αττικής τραγωδίας και της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, διακρίνει το πολιτικό θέατρό του.

Στόχος μας είναι να διερευνήσουμε πώς ο αγών λειτουργεί στο θέατρο του Milo Rau όχι μόνο ως αγώνας λόγων αλλά και ως αγωνία, διαμορφώνοντας ένα μετατραγικό, μεταπολιτικό και μεταποικιοκρατικό χώρο όπου τα συναισθήματα και τα ανθρώπινα πάθη επιστρέφουν στην πολιτική, με τον τρόπο που περιγράφει η Chantal Mouffe, για να γίνει ο Ανταγωνισμός Αγωνισμός. Θα διερευνήσουμε ακόμη πώς το Αγωνιστικό θέατρο του Milo Rau, μεταφέροντας το θέατρο σε ένα τοπίο (Bonnie Marranca), αποκαλύπτει όχι μόνο τη σύγκρουση μεταξύ ανθρώπων αλλά τη σύγκρουση του πολιτισμού των ανθρώπων με τη φύση και τοποθετεί τον σύγχρονο άνθρωπο σε ένα κακοποιημένο μεταουμανιστικό τοπίο όπου μεγάλος χαμένος δεν είναι μόνο αυτός αλλά και η φύση.

Πηνελόπη Χατζηδημητρίου Bio

Έχει κάνει τη διδακτορική της διατριβή (Αγγλικό Τμήμα Α.Π.Θ.) στο σκηνοθετικό έργο του Θεόδωρου Τερζόπουλου (Θέατρο Άττις) και την συνεργασία τους έκτοτε. Mεταπτυχιακές σπουδές στην σκηνοθεσία και την θεωρία του θεάτρου στο Royal Holloway, University of London. Εξέδωσε το βιβλίο της Θεόδωρος Τερζόπουλος: Από το Προσωπικό στο Παγκόσμιο (University Studio Press, 2010) και κείμενα  σε  ελληνικές και ξένες εκδόσεις (Σαιξπηρικόν, Χάρτης, Πόρφυρας, Theater der Zeit, Peter Lang, Bloomsbury Methuen Drama κ.λπ.). Κριτικές της δημοσιεύτηκαν στο Theater der Zeit, Critical Stages, Athens Voice, lavart. Έχει διδάξει στο Αγγλικό Τμήμα του Α.Π.Θ., στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ευρωπαϊκού Πολιτισμού του Α.Π.Θ., σε Ανώτερες Δραματικές Σχολές κ.ά.

16:30 - 16:45
Κυριακή Παπαλεωνίδα
Η “Λίαν φιλότης των βροτών” ως υπέρτατη αξία στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου. Ανάγνωση της παράστασης του θεάτρου των ViVi
Abstract
Speaker Bio

Κυριακή Παπαλεωνίδα Abstract

Το έργο αναδεικνύει την αντίσταση του Προμηθέα που αρνείται να ενδώσει στην αυταρχική επιδίωξη του Διός, ο οποίος ζήτησε σε εξωδραματικό χρόνο με την αφαίρεση του πυρός, να συντρίψει το γένος των θνητών. Ο Δίας εκδικείται τον Προμηθέα όχι μόνο για την απάτη που επιφύλαξε στον ίδιο και τους θεούς- όταν επρόκειτο ως κριτής να μοιράσει τα μέρη του θυσιασμένου ταύρου στη Σικυώνα- αλλά επειδή τον θεωρούσε επικινδύνως ευφυή αφού με τις σοφιστείες του – τις εύστοχες συμβουλές του στον ίδιο- κατέκτησε τον θρόνο στον Όλυμπο. Ο Προμηθέας κινημένος από βαθύ αίσθημα συμπάθειας για τους θνητούς την «λιαν φιλότητα των βροτών», εκτός από την επιστροφή του πυρός θα τους χαρίσει την γνώση, τις Τέχνες με τις οποίες θα μπορέσουν στο εξής να ευτυχίσουν στη σκληρή ζωή τους. Η εν λόγω θεμελιώδης έννοια θα μελετηθεί στο προκείμενο με αφετηρία την παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη από το θέατρο των ViVi σε σκηνοθεσία Τηλέμαχου Μουδατσάκι, όπως αυτή δόθηκε στις 27 Αυγούστου με το φως της ημέρας στο «Βουλισμένο Αλώνι» ένα από τα κατεξοχήν-ειδυλλιακά βραχώδη τοπία της Κρήτης.

Κυριακή Παπαλεωνίδα Bio

Υποψήφια Διδάκτωρ του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πτυχιούχος του τμήματος Φιλολογίας, στην Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης, με ειδίκευση στη Βυζαντινή και Νεοελληνική Γραμματεία. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη μελέτη του θεάτρου, της συγκριτικής λογοτεχνίας, δημιουργικής γραφής και στην εφαρμογή του θεάτρου ως εργαλείο στην εκπαίδευση.

15:15 - 16:30: Session 3 - Room 2: Σκηνοθεσία-Σκηνική Μεταγραφή / Directors' & Stage Re-readings, Moderator: Γιώργος Κράιας / Georgios Kraias
15:15 - 15:30
Μάνος Δαμασκηνός
«Ξαναδιαβάζοντας» τη Μήδεια: Δύο σκηνικές προσεγγίσεις από τον Σπύρο Α. Ευαγγελάτο στον 21ο αιώνα
Abstract
Speaker Bio

Μάνος Δαμασκηνός Abstract

Η παιδοκτόνος Μήδεια αποτυπώθηκε από τον σκηνοθέτη Σπύρο Α. Ευαγγελάτο στη σκηνή δύο φορές («Αμφι-Θέατρο» 2001, «Θέατρο Βασιλάκου» 2013). Η ανακοίνωση θα επιχειρήσει να αναλύσει τις παραστασιακές αυτές αποτυπώσεις της ευριπίδειας ηρωίδας προσεγγίζοντας τη σκηνοθετική οπτική κυρίως όσον αφορά τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα της ομώνυμης τραγωδίας κι επιχειρώντας να εντοπίσει συγκλίσεις και αποκλίσεις μεταξύ των δύο παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάστηκαν με μια χρονική απόσταση δώδεκα ετών. Ειδικότερα η ανακοίνωση θα εστιάσει στη σκηνοθετική οπτική ως προς το πώς αυτή διαχειρίζεται την τραγική βία και συγκεκριμένα τη βία της ηρωίδας, μια all–time classic βία για το αρχαίο ελληνικό δράμα,  η οποία υφέρπει στο δραματικό κείμενο μέχρι να εκδηλωθεί επί σκηνής με οδυνηρές συνέπειες. Ποιες είναι οι σημειωτικές επιλογές που επαναλαμβάνονται ή αναθεωρούνται από τον σκηνοθέτη μεταξύ των δύο παραστάσεων και σε ποια συμπεράσματα μάς οδηγούν για τη σκηνοθετική εξέλιξη (του ίδιου του Σ. Α. Ευαγγελάτου αλλά και της ευρύτερης ελληνικής θεατρικής σκηνής) ως προς την επαναδιαπραγμάτευση του αρχαίου ελληνικού μύθου;

Μάνος Δαμασκηνός Bio

Θεατρολόγος, απόφοιτος του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ. και Κάτοχος Ενιαίου και Αδιάσπαστου Τίτλου Σπουδών Μεταπτυχιακού Επιπέδου (Integrated Master). Αριστούχος απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α. και νυν υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος με θέμα διατριβής «Οι σκηνοθεσίες αρχαίας ελληνικής τραγωδίας από τον Σπύρο Α. Ευαγγελάτο (1967-2015)». Είναι μέλος της καλλιτεχνικής και επιστημονικής ομάδας Οθόνιον.

15:30 - 15:45
Ευφημία Καρακάντζα
Η διπλή εξορία της Αντιγόνης. Από τον Σοφοκλή στον Άρη Αλεξάνδρου
Abstract
Speaker Bio

Ευφημία Καρακάντζα Abstract

Σε αυτήν την εισήγηση θα παρουσιαστεί ένα εξέχον πολιτικό έργο της σύγχρονης Ελλάδας σε αναφορά με την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Πρόκειται για την Αντιγόνη του Άρη Αλεξάνδρου, το μοναδικό θεατρικό έργο που έγραψε κατά τη διάρκεια της πολυετούς εξορίας του. Η ιδιαιτερότητα της Αντιγόνης του Αλεξάνδρου είναι ότι είναι διπλά ‘εξόριστη’ από την πόλιν της: καταρχάς εξορίζεται από την καθεστηκυία τάξη των πραγμάτων που διαμορφώνεται α. στην κατοχική Ελλάδα (στην οποία τοποθετείται το πρώτο μέρος του έργου) και β. στην εμφυλιακή Ελλάδα (β μέρος του έργου). Έπειτα, ‘εξορίζεται’ (δηλ. διαβάλλεται και εκτελείται) από τους ίδιους τους συντρόφους της στο βουνό επειδή αντιτάσσει στον εκάστοτε ‘Κρέοντα’ την δική της αδέσμευτη αντίληψη του δικαίου. Η Αντιγόνη του Αλεξάνδρου προσιδιάζει στον ίδιο τον συγγραφέα της, ο οποίος υφίσταται διωγμό στους ίδιους τους κόλπους του κόμματος, αλλά και στην ομώνυμη ηρωίδα της αρχαιότητας στη δημιουργία δικού της νομοθετικού πλαισίου, στο οποίο τοποθετεί μία νέα αντίληψη δικαίου.

Ευφημία Καρακάντζα Bio

Η Ευφημία Δ. Καρακάντζα είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, όπου και διδάσκει από το 2007. Είναι Εταίρος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Harvard. Οι πρόσφατες δημοσιεύσεις της αφορούν την αττική τραγωδία (ιδιαίτερα τον Σοφοκλή) με έμφαση στην πολιτική και φεμινιστική ανάγνωση. Το πιο πρόσφατο βιβλίο της είναι: «Who Am I? (Mis)Identity and the Polis in Oedipus Tyrannus» (Hellenic Studies Series 86, HUP 2020), ενώ αναμένεται η έκδοση της Antigone το 2022 από τις εκδόσεις Routledge UK, στη σειρά Gods and heroes of the ancient world.

15:45 - 16:00
Ιωάννα Ρεμεδιάκη
Είδωλα Ηρώων
Abstract
Speaker Bio

Ιωάννα Ρεμεδιάκη Abstract

Η ομιλία θα προσπαθήσει να φωτίσει την σύνθετη πολιτική διάσταση του Αίαντα του Σοφοκλή, και πώς αυτή ερμηνεύεται από την φιλολογική κριτική του έργου και σύγχρονες σκηνικές προσλήψεις του. Έμφαση δίδεται στον πολιτικό διάλογο που το έργο προτείνει, ενώ τίθενται υπό διερεύνηση οι μονόπλευρες ερμηνείες των χαρακτήρων του, τις οποίες συχνά εντοπίζουμε στην πρόσφατη πρόσληψή του.

Ιωάννα Ρεμεδιάκη Bio

Η Ιωάννα Ρεμεδιάκη είναι Λέκτορας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην αρχαιοελληνική τραγωδία (ζητήματα πολιτικής διάστασης, ταυτότητας-ετερότητας και μετάφρασης) και στην σύνδεση θεωρίας και πράξης του αρχαίου δράματος. Υπήρξε ιδρύτρια και σκηνοθέτης της Ομάδας Ίσον Ένα, στα πλαίσια της οποίας έχει γράψει και σκηνοθετήσει παραστάσεις στην Ελλάδα και στην Ιταλία, οι οποίες διερευνούν θέματα ταυτότητας, διαφοράς και συλλογικού/πολιτικού χώρου.

16:00 - 16:15
Μιχαέλα Αντωνίου
Η Λυσιστράτη σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιώπουλου από το Εθνικό Θέατρο το καλοκαίρι του 2020
Abstract
Speaker Bio

Μιχαέλα Αντωνίου Abstract

Στο διάλειμμα μεταξύ των δύο επώδυνων εγκλεισμών –Μάρτιος-Μάιος 2020 και Οκτώβριος 2020- Μάιος 2021–, οπότε και τα θέατρα παρέμειναν κλειστά, ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο η παράσταση της Λυσιστράτης σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιώπουλου. Ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης παρουσίασε μια εκδοχή της κωμωδίας που εμφορείτο αυτοαναφορικότητας, αφού οι ηθοποιοί, εκτός από ερμηνευτές των ρόλων τους, έφεραν επί σκηνής την πολυεπίπεδη καλλιτεχνική τους ταυτότητά τους, ήταν δηλαδή φορείς της θέσης τους μέσα στο θεατρικό πεδίο. Χρησιμοποιώντας την τεχνική της κλειδαρότρυπας αλλά και του θεάτρου εν θεάτρω, ο Παπασπηλιώπουλος στοχεύει σε ένα ευρύ κοινό, μεταφέροντας το κλίμα των παρασκηνίων αλλά και ασκεί κριτική στο ανέβασμα παραστάσεων αρχαίου δράματος. Στην παρούσα εισήγηση θα
αναλυθεί η παράσταση και οι στόχοι του σκηνοθέτη αναφορικά με το πεδίο του αρχαίου δράματος, αντλώντας από τη θεωρία του Pierre Bourdieu για την έννοια του πεδίου.

Μιχαέλα Αντωνίου Bio

Θεατρολόγος, σκηνοθέτις και ΕΔΙΠ του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, με διδακτορικές σπουδές στο Goldsmiths, University of London. Τα ερευνητικά και επιστημονικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην Υποκριτική και Σκηνοθεσία στον 20ό και 21ο αιώνα στην Ελλάδα και το διεθνές θεατρικό πεδίο. Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, επιμέλειες τόμων πρακτικών κ.ά. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια, ημερίδες και συμπόσια.

16:15 - 16:30
Κωνσταντίνος Παλαμήδης
Οι Δικές μας Τρωάδες (Troyanas Nuestras)
Abstract
Speaker Bio

Κωνσταντίνος Παλαμήδης Abstract

Οπτικοακουστική παρουσίαση και ανακοίνωση για το ηλεκτρονικό βιβλίο (2021) της παράστασης Οι δικές μας Τρωάδες του Εθνικού Θεάτρου της Βενεζουέλας (2017) με δραματουργική σπουδή και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Παλαμήδη βασισμένη σε 21 κείμενα της λατινοαμερικανικής ποίησης και θεατρικής συγγραφής με θεματικό άξονα την αρχαία ελληνική τραγωδία.

Κωνσταντίνος Παλαμήδης Bio

Σκηνοθέτης, ηθοποιός και καθηγητής του Εθνικού Πειραματικού Πανεπιστημίου των Τεχνών της Βενεζουέλας UNEARTE. Ιδρυτικό στέλεχος του Εθνικού Θεάτρου της Βενεζουέλας Compañía Nacional de Teatro και του Θεάτρου Ρεπερτορίου Λατινικής Αμερικής TEATRELA. Magister Scientiarium Λατινοαμερικανικού Θεάτρου στο Κεντρικό Πανεπιστήμιο της Βενεζουέλας UCV. Οι Οι δικές μας Τρωάδες είναι το θέμα της διδακτορικής του διατριβής.

16:45 - 17:00: Coffee Break
17:00 - 18:15: Session 4: Ο θεσμός των Φεστιβάλ / The Festivals, Moderator: Γρηγόρης Ιωαννίδης / Grigoris Ioannidis
17:00 - 17:15
Δήμητρα Κονδυλάκη
Σύγχρονες όψεις του τραγικού με φόντο μια διαρκώς αναβαλλόμενη Ανάσταση
Abstract
Speaker Bio

Δήμητρα Κονδυλάκη Abstract

Τι μας συνδέει σήμερα με το Αρχαίο Δράμα; Μέσα από ποιες αισθητικές και ιδεολογικές διαδρομές συναντιέται η σύγχρονη εμπειρία με τους αρχαίους μύθους και τις αρχετυπικές σταθερές που φέρουν τα τραγικά κείμενα; Και πώς αποτυπώνεται αυτή η δημιουργική συνάντηση στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία;  Προσεγγίζοντας τα τέσσερα νέα θεατρικά έργα που γράφτηκαν με ανάθεση του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου για να παιχτούν το καλοκαίρι 2021 στη Μικρή Επίδαυρο (Το σπίτι με τα φίδια του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, Κρεουργία του Γιάννη Μαυριτσάκη, Η Φαίδρα καίγεται της Αμάντας Μιχαλοπούλου και γάλα, αίμα της Αλεξάνδρα Κ* με αφετηρία τις Τραχίνιες του Σοφοκλή, τις Βάκχες, τον Ιππόλυτο και τη Μήδεια του Ευριπίδη αντιστοίχως), το άρθρο αυτό εξετάζει σύγχρονες όψεις του τραγικού όπως αναδεικνύονται από τη σύγχρονη γραφή υπό τη φόρτιση της σημερινής συγκυρίας: την τυραννία του ασύμπτωτου, τη θεοποίηση του εικονικού, την ωμότητα των έμφυλων σχέσεων και το ανεπίδοτο της θυσίας. Πηγή έμπνευσης της δοκιμιακής αυτής προσέγγισης αποτελεί η μελέτη του Ρενέ Ζιράρ, Η βία και το ιερό. Το εξιλαστήριο θύμα (Grasset, 1972).

Δήμητρα Κονδυλάκη Bio

Η Δήμητρα Κονδυλάκη είναι Δρ. Συγκριτικής Λογοτεχνίας, σκηνοθέτρια και μεταφράστρια. Σύμβουλος καθηγήτρια στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής στο ΕΑΠ και Υπεύθυνη του Τμήματος Εκδόσεων στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής όσο και της ερευνητικής της αναζήτησης βρίσκεται η έννοια της δραματουργίας και της ποίησης στη θεατρική γραφή.

17:15 - 17:30
Μάρθα Κοσκινά
Φεστιβάλ Επιδαύρου και κατασκευασμένη μνήμη
Abstract
Speaker Bio

Μάρθα Κοσκινά Abstract

Μετά τον Εμφύλιο πόλεμο, ο Τουρισμός καλείται να παίξει κύριο ρόλο στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός θεωρείται ότι αποτελεί το «συγκριτικό πλεονέκτημα» της Ελλάδας έναντι των υπολοίπων χωρών κι έτσι επιστρατεύεται ως ένας από τους κύριους πυλώνες της τουριστικής πολιτικής. Ένα διεθνές καλλιτεχνικό Φεστιβάλ έμοιαζε να είναι το ιδανικό όχημα για την προσέλκυση ακόμα περισσότερων τουριστών και την άνοδο της Ελλάδας στον διεθνή καλλιτεχνικό χάρτη. Σε αυτό το πλαίσιο, ακολουθώντας τις προσπάθειες αναβίωσης αρχαίου δράματος των προηγούμενων ετών (σποραδικές παραστάσεις στην Επίδαυρο και το Ηρώδειο, Δελφικές Εορτές, Φεστιβάλ Συρακουσών), το Φεστιβάλ Επιδαύρου ιδρύεται το 1955 και παρουσιάζεται ως φορέας πολιτιστικής συνέπειας και αυθεντικότητας. Το αρχαίο δράμα κλήθηκε να ικανοποιήσει το συλλογικό φαντασιακό της επαφής με την αρχαία Ελλάδα, την τέχνη και τις αξίες της, να επικυρώσει το αφήγημα της αρχαιοελληνικής συνέχειας και να ικανοποιήσει τις προσδοκίες του ελληνικού και του παγκόσμιου κοινού, οι οποίες και καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό και το αισθητικό κομμάτι των παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου.

Μάρθα Κοσκινά Bio

Η Μάρθα Κοσκινά είναι απόφοιτος του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΕΚΠΑ. Υπήρξε ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας και Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Δράματος «Δεσμοί» και έρευνες και άρθρα της έχουν συμπεριληφθεί σε διάφορα βιβλία και περιοδικά. Δουλεύει τακτικά με θιάσους θεάτρου και χορού ως ειδική συνεργάτης, ενώ επί σειρά ετών εργαζόταν στο Τμήμα Επικοινωνίας του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Εκπονεί τη διδακτορική διατριβή της στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.

17:30 - 17:45
Ναταλί Μηνιώτη
Η μεταμοντέρνα «τραγική» παρουσία των Ιταλών στο Φεστιβάλ Άργους τη δεκαετία του 1990
Abstract
Speaker Bio

Ναταλί Μηνιώτη Abstract

Διακρίνοντας στη μορφή και το περιεχόμενο της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας τα χαρακτηριστικά ενός σύνθετου και πολυεπίπεδου προβληματισμού που γέννησε η μετάβαση του κόσμου από την αρχαϊκή στην κλασική εποχή, γίνεται αντιληπτή και η κατοπινή πολλαπλή χρήση αυτών των έργων σε διάφορα πολιτισμικά πλαίσια ως φορέων νέων ιδεών και αισθητικών.

Στην παρούσα ανακοίνωση θα εξετάσω πώς οι σκηνικές παρουσιάσεις του Οιδίποδα του Giovanni Testori (σε μια επαναδιαπραγμάτευση της τραγωδίας του Σοφοκλή) από την Compagnia Teatrale i Magazzini Firenze  και του Αγαμέμνονα του Αισχύλου από  τον θίασο Marcido Marcidoris e Famosa Mimosa στο Φεστιβάλ Άργους στα μέσα της δεκαετίας του 1990, επιχείρησαν να φέρουν το ελληνικό κοινό σε επικοινωνία με τις πλέον σύγχρονες πειραματικές εκφάνσεις της μεταμοντέρνας ευρωπαϊκής σκηνής. Πώς δηλαδή για ακόμη μία φορά η αρχαία ελληνική τραγωδία αναδείχθηκε σε ένα αξιόπιστο όσο και ευφάνταστο μέσον για την έλευση του νέου και τη διεύρυνση του διαλόγου πάνω στις σύγχρονες σκηνικές αισθητικές και αντιλήψεις.

Ναταλί Μηνιώτη Bio

Η Ναταλί Μηνιώτη είναι διδάκτωρ θεατρολογίας του Τμήματος Θεάτρου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Επίσης ερευνήτρια σε πρόγραμμα του ίδιου πανεπιστημίου χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχει διδάξει στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και σε δραματικές σχολές. Έχει δουλέψει ως δραματολόγος σε θεατρικές παραγωγές (Εθνικό Θέατρο, Φεστιβάλ Αθηνών κ.ά.). Συμμετέχει σε θεατρικά συνέδρια εντός και εκτός Ελλάδας και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε θεατρολογικά επιστημονικά περιοδικά.

17:45 - 18:00
Αγαθή Τέλη
Πολιτισμική Συνείδηση και θεατρική Μνήμη “Δωδωναία” Η αναβίωση του αρχαίου Δράματος στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης (1960-1981)
Abstract
Speaker Bio

Αγαθή Τέλη Abstract

Ήταν τον Αύγουστο του 1960 όταν το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης φι- λοξένησε θεατές για πρώτη φορά, στη σύγχρονη εποχή. Τα Δωδωναία αποτέ- λεσαν ορόσημο για την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (Ε.Η.Μ.) καθώς και άξονα γύρω από τον οποίο στρεφόταν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις. Οι δέκα χιλιάδες θεατές, που συγκεντρώνονταν εκεί κάθε χρόνο, υπάκουαν συνειδητά ή ασυνείδητα στη μυστική κλήση των προγόνων. Άλλοι θεατές παρακινημένοι από την δυναμική αναβίωσης του αρχαίου δράματος που παρατηρείται σε ολόκληρη τη χώρα και άλλοι αισθανόμενοι το νήμα που συνέδεε την Αρχαία με την Νεώτερη Ήπειρο, στήριξαν με κάθε τρόπο τις εκδηλώσεις που εξελίχθηκαν σε έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της Ελλάδας.

Μέσα από τη μελέτη του πλούσιου αρχείου της Ε.Η.Μ., που αποτελείται από τα προγράμματα των παραστάσεων, δημοσιεύματα του τοπικού και αθηναϊκού τύπου της εποχής, φωτογραφικό υλικό και επιστολές, θα επιχειρήσω να περιγράψω: το πως, από ποιους, μέσα σε ποιο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο, με ποιες δυσκολίες, έλαβε χώρα το φεστιβάλ θεάτρου των Δωδωναίων, καθώς και ποιος ήταν ο αντίκτυπος του τόσο σε τοπικό, όσο και διεθνές επίπεδο.

Αγαθή Τέλη Bio

Απόφοιτη του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών (2003). Κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας Ιωαννίνων, με θέμα διπλωματικής εργασίας : «Αναπαραστάσεις της Κατοχής και της Αντίστασης στο Νεοελληνικό Θέατρο από το 1944 έως το 1978» (2013). Υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με θέμα: Το Θέατρο στα Γιάννενα : Πολιτιστική και Κοινωνική Ιστορία το β´μισό του 20ου αιώνα. Εργάζεται ως παιδαγωγός Θεάτρου από το 2003 στην Α/θμια Δημόσια Εκπαίδευση, όπως επίσης και σε δομές Ενηλίκων.

18:00 - 18:15
Ισμήνη Σακελλαροπούλου
Ψηφιακός περίπατος στο αρχαίο θέατρο του Σολούντο της Σικελίας
Abstract
Speaker Bio

Ισμήνη Σακελλαροπούλου Abstract

Οι συγκλίσεις ετερογενών  και κοινωνικοχωρικών παραγόντων σε κάθε περιοχή επηρεάζουν την αρχιτεκτονική σκέψη, έτσι με αυτό τον τρόπο και στο αρχαίο θέατρο η μορφή του ανταποκρίνεται προς το λειτουργικό του περιεχόμενο. Το πνεύμα του ελληνικού πολιτισμού κατά την ελληνιστική εποχή δεν μπορούσε να είναι εγκλωβισμένο μέσα στα στενά γεωγραφικά όρια της αρχαίας Ελλάδας. Στη Σικελική χερσόνησο κατασκευάστηκαν ελληνιστικά θέατρα, όπου μερικά από αυτά παρά την φθορά του χρόνου έχουν διατηρηθεί και αποτελούν αξιόλογα μνημεία θεατρικών χώρων. Ένα από αυτά αν και δεν είναι τόσο προσβάσιμο και διαδεδομένο είναι το θέατρο του Σολούντο το οποίο βρίσκεται στα ερείπια μιας φοινικικής/ καρχηδονιακής- Ρωμαϊκής πόλης. Στην παρούσα εισήγηση  θα «περπατήσουμε» στη σκηνή του, μέσω  ενός ψηφιακού περιπάτου που έχω δημιουργήσει και θα ταξιδέψουμε στα παρασκήνια και τη θεατρική σκηνή των αρχαίων θεάτρων μέσα από τις ψηφιακές αναπαραστάσεις των σύγχρονων video games προσδίδοντας άμεση οπτικοποίηση του αρχαίου θεάτρου.

Ισμήνη Σακελλαροπούλου Bio

Γεννημένη στην Πάτρα τον Απρίλιο του 1983. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Πατρών στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών απ’ όπου πήρα επίσης Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στο Αρχαίο θέατρο. Είναι υπ. Διδάκτωρ στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών στο ΕΚΠΑ. Εργάζεται ως καθηγήτρια θεατρολογίας από το 2008 έως σήμερα.  Σκηνοθέτησα παραστάσεις στην Ελλάδα και την Κύπρο καθώς και ταινίες και ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους.

18:15 - 18:30: Closing session - Theodoros Grammatas